Algemeen
Kunstmatige intelligentie heeft een transformatieve invloed op het werkveld van de mbo'er waarbij KI-systemen veelal ondersteunend zijn aan de werkzaamheden, de efficiëntie verbetert en nieuwe mogelijkheden creëert om uitdagingen aan te gaan.
KI wordt gebruikt om bestaande processen te verbeteren, zoals in de groene sector voor landbewerking, veegezondheidsmonitoring en gewasverbetering, in transport en logistiek voor autonome voertuigen en slimme routeplanning, in orde en veiligheid voor detectie en analyse van criminele activiteiten, in zorg voor slimme monitoring en zorg op afstand en in handel voor klantsegmentatie en optimaal voorraadbeheer. Hoewel KI kansen biedt, brengt het ook uitdagingen met zich mee, zoals privacy kwesties en de noodzaak van menselijk toezicht.
Impact werkprocessen
De impact van KI op de verschillende werkprocessen is veelzijdig en biedt mogelijkheden voor organisaties om de productiviteit te verhogen, kosten te verlagen en de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren. De sectoroverstijgende impact van KI op MBO-werkprocessen is aanzienlijk en heeft geleid tot veranderingen in hoe taken worden uitgevoerd, gegevens worden beheerd en interacties plaatsvinden.
Impact werkprocessen per marktsegment:
Marktsegment Groen: Kunstmatige intelligentie heeft een grote invloed op werkprocessen in de groene sector. De automatisering en ondersteuning van processen door kunstmatige intelligentie systemen is cruciaal om het arbeidstekort aan te pakken, vooral in arbeidsintensieve processen. Voordat kunstmatige intelligentie kan worden toegepast is het noodzakelijk om werkprocessen te digitaliseren. Dit vereist gekwalificeerd personeel met kennis van sensoren en algoritmen, wat in praktijkervaring en opleidingen moet worden ingebed. Beroepsbeoefenaren moeten kunnen werken met kunstmatige intelligentie toepassingen en bewust zijn van mogelijke technologische falen. Kwaliteitsbewaking blijft cruciaal, aangezien software niet altijd robuust is en kan uitvallen. KI-software ondersteunt beroepsbeoefenaren in hun werkzaamheden. Werkwijzen veranderen doordat data-analyse en rapportage digitaal plaatsvinden. Kunstmatige intelligentie maakt het mogelijk om de gezondheid van vee te monitoren zonder fysieke beoordeling, waardoor de aandacht gericht kan worden op de dieren die extra zorg nodig hebben.
Marktsegment Transport en logistiek: In de transportsector verschuift de rol van een MBO'er naar een supervisor en observator, waarbij autonome systemen meer taken overnemen. Beroepsbeoefenaars moeten nu meer nadruk leggen op het monitoren en analyseren van gegevens om effectief te kunnen coördineren en beslissingen te nemen. Ze moeten vertrouwd raken met de technologie die autonome voertuigen aandrijft, inclusief sensoren, camera's en radarsystemen, en technische vaardigheden ontwikkelen om deze systemen te bedienen en eventuele problemen op te lossen.
Marktsegment Orde en veiligheid: In de veiligheidssector speelt KI een ondersteunende rol, waarbij beveiligers en handhavers toegang hebben tot een veelheid aan informatiebronnen, waardoor ze effectiever kunnen reageren op situaties en incidenten. KI-systemen zorgen voor een hoger percentage serieuze meldingen, wat de alertheid van beveiligers verhoogt en kostenbesparingen op personeel mogelijk maakt. Het werkveld van publieke veiligheid verschuift naar 'informatiegericht handhaven', waarbij intelligente camera's en drones worden ingezet, wat begrip van deze systemen vereist voor proactief en gericht handelen.
Marktsegment Zorg: Binnen zorgt KI voor een andere manier van werken, zoals de automatisering van administratieve taken en monitoring van cliënten. Daarnaast kan KI helpen om de zorg persoonlijker te maken door het gebruik van gepersonaliseerde zorgplannen en het monitoren van zorgvragers op afstand. Dit vergroot de betrokkenheid van zorgvragers omdat er ruimte en aandacht ontstaat voor andere elementen binnen het werk. Daarnaast zorgt het ook voor betere communicatie tussen zorgvragers en zorgverleners.
Marktsegment Retail: Een van de belangrijkste toepassingen van KI in de retail sector is het verbeteren van de klanten- service en reis. Met behulp van geavanceerde algoritmen kunnen ondernemers patronen en trends in klantgedrag identificeren en voorspellen. Dit stelt hen in staat om op maat gemaakte aanbiedingen en aanbevelingen te doen, wat resulteert in een gepersonaliseerde winkelervaring. Door gebruik te maken van geavanceerde algoritmen en data gestuurde inzichten kunnen retailers de klantervaring verbeteren, operationele efficiëntie verhogen en concurrerend blijven in een steeds veranderende markt.
Marktsegment Communicatie, media en design: De impact op het werk van de beginnend beroepsbeoefenaar binnen Communicatie, media en design zal een interessante transformatie ondergaan, wegens de brede inzetbaarheid van KI. Steeds meer bedrijven willen visueel zichtbaar zijn, waardoor de beroepsbeoefenaren ook in andere sectoren nieuwe oplossingen kunnen verbeelden en krachtige formats kunnen bedenken voor informatieoverdracht. Het gaat om het ontwikkelen van kennis over de werking en toepassing van KI, en niet zozeer om het je eigen maken van een geheel programmeerproces.
Impact benodigde vaardigheden
Sectoroverstijgend
De impact op benodigde vaardigheden is groot. In het algemeen zijn digitale en computervaardigheden van groot belang, evenals kennis van mobiele applicaties. Wendbaarheid, ondernemendheid, creatief en kritisch denken zijn dragende vaardigheden, terwijl computational thinking, ICT-basisvaardigheden, informatievaardigheden en mediawijsheid stuwende vaardigheden zijn. De integratie van KI in werkprocessen vraagt een aanpassing van vaardigheden en een voortdurende ontwikkeling van vakmanschap om de voordelen van KI optimaal te benutten. Er is behoefte aan voortdurende bijscholing en ontwikkeling van vakmanschap om optimaal te profiteren van KI-ondersteuning.
KI verandert dus de vaardigheden die nodig zijn op de arbeidsmarkt. De meeste mbo’ers zullen binnen hun beroep te maken krijgen met KI-systemen en hier mee moeten samenwerken. Dit houdt in dat er een kritische houding nodig is ten opzichte van de resultaten uit een KI-systeem. Heel veel systemen hebben een zogeheten ‘noodstop’. Bij KI-systemen zijn de gebruikers, in de meeste gevallen dus de mbo’ers, deze noodstop. Beginnende beroepsbeoefenaren dienen basiskennis te hebben over de onderliggende gegevens die een KI-systeem gebruikt om tot een bepaalde output te komen. Ook zijn mbo’ers in de meeste gevallen juist degenen die data input leveren voor het KI-systeem waardoor deze wordt verrijkt. Dit zorgt voor een tweede belangrijke sector overstijgende vaardigheid, namelijk die van dataverzameling. Tot slot is er sectoroverstijgend nog een derde belangrijke vaardigheid op te merken, namelijk samenwerken met andere disciplines. Dit kan zijn met bijvoorbeeld KI-leveranciers en ontwikkelaars maar ook met andere afdelingen binnen een organisatie.
Impact benodigde vaardigheden per marktsegment:
Marktsegment Groen: In precisielandbouw en groenbeheer verschuift de focus van traditionele agrarische technieken naar geavanceerde technologieën, waaronder sensoren en dataverzameling. Vakexperts moeten niet alleen bekwaam zijn in technologische aspecten, zoals drones en sensoren, maar ook in het interpreteren en analyseren van gegenereerde data. Ze moeten leren om de software te monitoren, data te interpreteren en te vertrouwen op de betrouwbaarheid van de gegevens. Communicatie en samenwerking zijn cruciaal om de nauwkeurigheid van gegevens te waarborgen. Kunstmatige intelligentie stelt beroepsbeoefenaren in staat om oogstprognoses te maken en bedrijfsprocessen te optimaliseren. Van de beroepsbeoefenaren wordt een hybride vaardighedenpakket essentieel, waarbij traditionele kennis wordt gecombineerd met technologische expertise. Het vermogen om slim gereedschap te gebruiken en data-analyse toe te passen, evenals het begrijpen van geavanceerde technologieën zoals sensoren en kunstmatige intelligentie, zijn cruciaal. Kortom, de groensector evolueert naar een datagedreven en technologisch geavanceerdere omgeving, waarbij professionals moeten uitblinken in zowel traditionele kennis als moderne vaardigheden om succesvol te blijven in deze veranderende industrie.
Marktsegment Transport en logistiek: KI biedt in de transport en logistieke sector veel waardevolle inzichten door patronen en trends te identificeren in grote datasets. Digitale en computervaardigheden zijn essentieel voor omgang met online systemen en dataproductie. Vertrouwen in KI-data is cruciaal. Analytisch vermogen is vereist voor geavanceerde data-analyse en bijblijven met snelle IT-ontwikkelingen is nodig. Beroepsbeoefenaren in deze sector moeten ook technische vaardigheden hebben en kennis van de werking van sensoren en autonome robot- en voertuigtechnologie. Chauffeurs zullen zich in de toekomst wanneer autonome voertuigen daadwerkelijk meer werkelijkheid worden, meer gaan richten op toezicht, technische ondersteuning en klantenservice, wat een vriendelijke en professionele houding vereist. Goede communicatievaardigheden zijn ook van belang voor informatie-uitwisseling en coördinatie.
Marktsegment Orde en veiligheid: Beroepsbeoefenaars in het veiligheidsdomein moeten leren om data-driven security toe te passen en daarbij digitale vaardigheden te ontwikkelen om nieuwe applicaties en verwerkingssystemen te gebruiken. Analytisch vermogen, besluitvaardigheid en betrouwbaarheidsinschatting zijn essentieel bij het werken met KI-systemen.
Marktsegment Zorg: De inzet van KI in zorgsector zal waarschijnlijk een verschuiving teweegbrengen in de vaardigheden die je van beginnende beroepsbeoefenaren mag verwachten. Met de automatisering van routinematige taken zal de nadruk liggen op vaardigheden die je niet zo makkelijk kunt vervangen door machines. Bijvoorbeeld meer aandacht voor interpersoonlijke vaardigheden, zoals empathie, communicatie en samenwerking met andere zorgverleners. Daarnaast kan de inzet van KI nieuwe vaardigheden vereisen, zoals het vermogen om de gegevens die KI-systemen genereren te begrijpen en te interpreteren, en het vermogen om deze gegevens op een zinvolle manier te integreren in de zorg.
Marktsegment Retail: Om de impact van kunstmatige intelligentie op het werkveld binnen de retail effectief te benutten, zijn verschillende vaardigheden en kennis vereist, zoals begrip van KI-technologieën. Een beginnende beroepsbeoefenaar dient een goed begrip te hebben van verschillende KI-technologieën, zoals dataminging, natuurlijke taalverwerking en beeldherkenning. Dit omvat kennis van hoe deze technologieën werken, hun toepassingen en hun beperkingen. Dit begrip helpt bij het identificeren van de mogelijkheden van KI voor de retailomgeving, en om de ontwikkeling meer te omarmen. KI gebruikt data om een bepaald doel te behalen. Dit vraagt om analytisch vermogen van de beginnende beroepsbeoefenaar om KI te kunnen interpreteren. KI is per slot van rekening gebaseerd op gegevens, dus het vermogen om beslissingen te nemen op basis van gegevens is essentieel.
Marktsegment Communicatie, media en design: KI is een toepassing die niet binnen één sector blijft, maar heel fluïde met verschillende gebruikers, makers, opdrachtgevers te maken heeft. Daarom wordt de vaardigheid ‘samenwerken’ belangrijker. Naast het zelf kunnen begrijpen en interpreteren van software en de basiscomponenten van data. Tot slot vereist KI een nieuwe vaardigheid, namelijk die van creative prompting. Hoe stel je de juiste vragen aan het systeem en welke input is nodig voor het beste resultaat.