Kunstmatige intelligentie in Mediamanagement en -redactie
Binnen het vakgebied Mediamanagement en -redactie manifesteert KI zich op verschillende manieren. AI-technologieën spelen een steeds grotere rol in de media-industrie en hebben invloed op zowel het management als de redactionele processen.
KI helpt bij contentcreatie en kan worden ingezet om inhoud te genereren, zoals nieuwsartikelen, sportverslagen, en zelfs bepaalde soorten video's. Hierbij wordt gebruik gemaakt van natuurlijke taalverwerking (NLP) en machine learning. Daarnaast kan KI helpen bij het personaliseren van content voor individuele gebruikers, zodat zij relevantere informatie ontvangen op basis van hun interesses en gedrag. Dit wordt vaak toegepast op streamingplatforms en andere onlinemediakanalen om gebruikers te betrekken en hun tevredenheid te vergroten.
Daarnaast helpt KI bij het automatiseren van repetitieve redactionele taken, zoals het controleren van grammatica en spelling, het genereren van koppen, en het verzamelen van informatie voor nieuwsberichten. Dit kan de productiviteit verhogen en de werklast verminderen voor redactionele teams.
Verder kan KI worden gebruikt om grote hoeveelheden gegevens te analyseren die afkomstig zijn van verschillende bronnen, zoals sociale media, online platforms en kijkersstatistieken. Dit helpt bij het identificeren van trends, het voorspellen van gebruikersgedrag en het begrijpen van de voorkeuren van het publiek. Dit soort inzichten worden weer gebruikt om beslissingen te nemen over programmavoorstellen, advertenties, en strategische planning.
Toepassingen
-
Wat houdt het in?
Open AI is een ver ontwikkelde KI toepassing die allerlei content kan genereren. Het behoort dan ook tot generatieve KI. Zo is het mogelijk stockfoto’s en realistische of kunstzinnige afbeeldingen van mensen, dieren, natuur, producten en meer te creëren door slechts een korte beschrijving. Deze toepassing kan op basis daarvan binnen enkele seconden de gewenste content genereren. Dit heet in de praktijk open AI. (Arnold,2023). Open KI-beelden zijn een nieuw type machinaal gegenereerde beelden, geproduceerd door kunstmatige intelligentie en machinaal leren. Je gebruikt ze om verschillende en unieke visuele beelden te creëren, die je voor veel verschillende projecten kunt gebruiken (Hotpot.ai, z.d.) (Arnold, 2023).
Open KI-afbeeldingen kun je gebruiken als sjablonen voor digitale illustraties, voor websites, als afbeeldingen voor ontwerpprojecten, het maken van 3D-modellen, animaties of videospelletjes. Open KI heeft verschillende hulpmiddelen ontwikkeld waarmee gebruikers kunnen experimenteren met de gegenereerde beelden om hun eigen versie van het beeld te maken. Zo heeft museum het Mauritshuis een nieuwe versie van het Meisje met de parel gegenereerd. Meer weten over de kunsttoepassing in museum het Mauritshuis en zien wat expert Erdinç Saçan ervan vindt? Bekijk deze video!
Input
Technologie
Output
-
-
Wat houdt het in?
Stimuleer je schrijven met KI. Met behulp van talloze tekst generators kunnen er in een handomdraai productbeschrijvingen, songteksten, productnamen, Facebookadvertenties, app-content, socialmediaberichten en andere geschreven content gecreëerd worden. (Hotpot.ai, z.d.) Naast ChatGPT zijn er ook al tal van andere toepassing die geschreven tekst kunnen creëren, zoals Microsoft 365 Copilot, Ernie chatbot en Be My eyes.
“Die chatbots zijn heel actueel. Het is niet gewoon een kwestie van even snel mails typen, maar het verandert wezenlijk de manier waarop we met elkaar kunnen communiceren. Dus het is een nieuwe praktijk die daar ontstaat. Het is geen kwestie van sneller kunnen typen, maar echt even doordenken. Als iedereen dit gaat gebruiken, gaan we echt op een andere manier met elkaar informatie uitwisselen. Wat ik lees, krijgt een andere waarde.”
– Pieter van Boheemen, programmamanager Hogeschool RotterdamNaast de eerste versie ChatGTP die bekend werd eind 2022 is GPT-4 een nieuw taalmodel dat volgens open KI krachtiger is en bovendien ‘multimodaal’. Dat betekent dat het niet alleen tekstuele, maar ook visuele input of ‘prompts’ accepteert. De output is nog steeds tekst (Van Heezik, 2023). Je kunt GPT-4 bijvoorbeeld een foto geven van de inhoud van je koelkast en vragen wat je met deze ingrediënten voor gerecht kunt maken. Het systeem geeft je dan een aantal suggesties. GPT-4 kan bijvoorbeeld webpagina's analyseren en het belangrijkste deel voorlezen of samenvatten voor blinden en slechtzienden. Het kan in de toekomst misschien het onderwijs verbeteren door uitleg te geven over visuele inhoud in studieboeken of presentaties.
Google zegt dat het generatieve KI-tools zal uitrollen naar de meeste of alle Workspace-producten, waaronder Gmail, Chat, Meet, Calendar, Drive, Docs, Sheets, Slides, Forms en Sites. De functies omvatten nieuwe manieren om tekst te genereren, samen te vatten en te brainstormen met KI in Google Docs, de optie om volledige e-mails te genereren in Gmail op basis van korte opsommingen van gebruikers, en de mogelijkheid om KI-beelden, audio en video te produceren ter illustratie van presentaties in Slides (vergelijkbaar met functies in zowel Microsoft Designer, aangedreven door open KI's DALL-E, en Canva, aangedreven door Stable Diffusion) (Vincent, 2023).
Ook kan KI ervoor zorgen dat de Metaverse beter in staat is taal te verwerken. Met KI-technologie die de natuurlijke taal herkent en omzet in een machinetaalformaat, alvorens de resultaten terug te verwerken in de natuurlijke taal, kunnen gebruikers over de hele wereld communiceren met en in de Metaverse. Natuurlijke taalverwerking (NLP) geeft avatars in de Metaverse ook de mogelijkheid om natuurlijk klinkende taal te gebruiken (Amos, 2022).
Input
Technologie
Output
-
-
Wat houdt het in?
Transcripttools kun je gebruiken om interviews, opnamen of andere gesproken woorden uit te werken naar tekst, sprekers te onderscheiden en ondertitels te genereren. Voorbeelden van toepassingen zijn o.a. Amberscript, Otter, Happyscribe en Triple8. Het gaat niet alleen om diensten die het productieproces versnellen of vergemakkelijken, maar ook om content die een KI-dienst direct creëert. Zo kun je bijvoorbeeld bestaande audio- en videobestanden eenvoudig in tekst omzetten. Doordat dit proces nu is geautomatiseerd, blijft er tijd over om creatief met data om te gaan.” (Kok et al., 2021, Vreekamp, p.78).
Output
Technologie
Output
-
-
Wat houdt het in?
Met een KI-toepassing voor search engine optimizers kun je de relaties tussen sites, inhoud van pagina's, en zoekmachinerankings analyseren. Je kunt dit op verschillende manieren inzetten:
- Kansen identificeren. De juiste onderwerpen bepalen om met inhoud aan te sluiten op de doelgroep. Kunstmatige intelligentie identificeert trending onderwerpen in een branche en signaleert gaten in de markt om de effectiefste onderwerpen voor de content te bepalen.
- Geoptimaliseerde conversie. Niet alle bezoeken aan websites zorgen dat gebruikers bestellingen plaatsen of gewoon een e-mailadres achterlaten; alleen het juiste verkeer resulteert in conversies en een duurzaam contact. KI biedt on-page-optimalisaties om ervoor te zorgen dat de pagina's de doelen bereiken waar het bedrijf naar op zoek is.
- Inhoud vernieuwen. De meeste contentpagina’s houdt men niet (altijd) bij. Gebruik daarom dynamische optimalisatie-updates en vernieuwde links, geleverd door KI, en de link nieuwe content om pagina's sneller te laten ranken.
- Automatisering. De zoekoptimalisatie automatiseren. (BrightEdge, z.d.)
Input
Technologie
Output
-
Wat houdt het in?
De redactieafdeling van één krant in het zuiden van Zweden heeft een dashboard ontwikkeld dat aanbevelingen doet aan de redactie om bepaalde typen nieuws of onderwerpen vandaag niet of juist meer te behandelen. De aanbevelingen waren gebaseerd op een redactionele formule die rekening hield met zowel de missie van de krant als oog had voor wat de lezer waardeerde. Het systeem droeg er vooral aan bij om de uitgezette redactionele lijn te waarborgen, een gebalanceerd nieuwsaanbod te brengen en ook om willekeur van een al dan niet prominente plaatsing van onderwerpen door de eindverantwoordelijke webredacteur te beteugelen. Denk aan de volstrekt menselijke neiging om bepaalde onderwerpen en personen juist meer of minder aandacht te geven. Een kunst-en-cultuurredacteur kan bijvoorbeeld redeneren dat 'de eigen' onderwerpen wel wat meer aandacht verdienen en het voetbalnieuws wel een keertje kan wachten of alvast wat naar onder kan. (Vreekamp, p.141).
In dit voorbeeld bleven menselijke redacteuren de baas. Het systeem deed alleen aanbevelingen. Die aanbevelingen waren gebaseerd op voorspellingen, die op hun beurt werden gedaan op basis van historische data van bezoek en gedrag, gekoppeld aan inhoud. Voorbeelden van toepassingen zijn: NewsWhip, Automated lnsights, Obviously Al, Quotify, Sophi.io.
Output
Technologie
Output
-
-
Wat houdt het in?
De kwaliteit van door KI gegenereerde stemmen is de afgelopen jaren enorm verbeterd, maar er zijn nog steeds aspecten van de menselijke spraak die aan synthetische imitatie ontsnappen. KI-acteurs kunnen inmiddels prima voice-overs leveren voor presentaties en advertenties, maar complexere taken, zoals een overtuigende vertolking van Hamlet, blijven buiten bereik (Kok, 2022).
De Britse KI-start-up Sonanticzegt een kleine doorbraak te hebben bereikt in de ontwikkeling van audio-deepfakes. Het bedrijf heeft een synthetische stem ontwikkeld die subtiliteiten zoals plagen en flirten tot uitdrukking kan brengen. Volgens het bedrijf ligt de sleutel in de integratie van niet-spraakgeluiden in de audio. De KI-modellen van Sonantic zijn getraind om kleine dingen na te bootsen, zoals ademhalingen en half verborgen grinnikjes die echte spraak authentiek maken.
KI speelt daarnaast een rol om mis- en desinformatie op te sporen, de distributie ervan te voorspellen en de verspreiders te herkennen. En anderzijds kunnen diezelfde verspreiders dezelfde technologie met slechte bedoelingen inzetten om informatie te manipuleren of te creëren. Techniekfilosoof Lode Lauwaert geeft hierbij het voorbeeld van deepfake. Een technologie die in sommige gevallen ook ‘moreel onschuldig’ kan zijn, zoals het Rathenau Instituut eerder heeft vastgesteld: “Deepfaketechnologie kan kansen bieden voor bijvoorbeeld onderwijs, wetenschap en entertainment.”
De impact van deepfaketechnologie voor mediamanagement en -redactie ligt in video- of audiocontent. Daarnaast is er door KI-toepassingen als audio-deepfakes de mogelijkheid om volledig gegenereerde content bijvoorbeeld via een podcast te laten maken. Je voert de teksten in waar de doelgroepen in geïnteresseerd zijn en laat een gehele podcast genereren. Zo kun je gestuurde content uit analyses op persoonlijk niveau laten aansluiten.
“We kwamen laatst een podcast tegen die volledig door KI was gegenereerd, zowel de inhoud als het geluid. Was niet van het echte te onderscheiden.” Pieter van Boheemen, programmamanager Hogeschool Rotterdam
Daarnaast is deepfake in videocontent toe te voegen. Het boek The Art of AI van Laurens Vreekamp beschrijft een interessante casus.
“Hoe zou het zijn geweest als bij de BOOS-uitzending over seksueel grensoverschrijdend gedrag bij televisieprogramma The Voice niet de stemmen van de slachtoffers waren vervormd en niet alleen hun schaduw was getoond, maar als dit synthetische personen waren? De e-mails en brieven werden al voorgelezen door acteurs. Anno 2022 is het gebruik van de deepfake hiervoor nog maar een kleine stap. Een spannend idee? Het MIT-rapport schrijft dat je ook deepfakes kunt inzetten tegen onrecht, zoals in de film Welcome to Chechnya waar deepfakes worden gebruikt om de identiteit van vervolgde LHBTQ+-Tsjetsjenen te beschermen. De regisseur vond meerdere queeractivisten in NYC die "hun gezicht uit wilden lenen" aan het project als een activistisch gebaar.”
Input
Technologie
Output
-
Impact op het werkveld van Mediamanagement en -redactie
Impact Werkprocessen
KI-toepassingen raken diverse werkprocessen. Bijvoorbeeld in de voorbereiding, bewerking, het maken en coördineren van mediaproducties.
“Door toepassingen als text-to-text-generator hoeft bepaalde content niet meer door schrijvers geschreven te worden, maar door een computer. Dat betekent twee dingen: het proces van schrijven wordt meer een proces van reviewen, en je ziet dat het volume enorm toeneemt, dus je gaat veel meer teksten opleveren als bedrijf"
Koen van Turnhout, lector Human Experience & Media Design aan de Hogeschool Utrecht, vertelt:
Dat verandert de rol van de maker. Van maken naar aansturen en reviewen van de content.
Pieter van Boheemen, programmamanager Hogeschool Rotterdam, vertelt:“Net als toen de wasmachine was uitgevonden dachten mensen dat we minder tijd zijn gaan besteden aan wassen, maar is juist het tegenovergestelde geweest, omdat je veel makkelijker de wasmachine kan aanzetten. Dus nu gaan we niet minder tekst maken, maar heel veel meer tekst maken. Dus voor redacteuren is er misschien juist veel meer werk te doen, en vooral het aansturen van de automatische systemen. Minder het zelf typen van tekst.”
Dit betekent dat de redacteur moet controleren welke content er automatisch is gegenereerd en wat hierin waarheden of juist onwaarheden zijn. Wat sluit aan bij de leesvoorkeur van de doelgroep en wat juist niet?
Bijkomende rol KI
Voor de kwalificaties mediaredacteur en mediamanager zijn sommige werkzaamheden ook afhankelijk van de ideeën van de uitgevers. Het is dan ook goed om te weten hoe uitgevers inkomsten genereren. Een vraag die veel uitgevers zich stellen, is bijvoorbeeld: hoeveel gratis artikelen moet een gebruiker tegenkomen voordat hij op een betaalmuur stuit?
Het hoofd van het KI-team van de Canadese krant The Globe and Mail zegt dat de krant"het idee van de dynamische paywall naar een hoger niveau heeft getild: het heeft geavanceerde KI ontwikkeld die in staat is het gedrag van gebruikers te analyseren en het exacte moment te bepalen waarop een lezer het meest waarschijnlijk een abonnement zal nemen. De KI is zo krachtig dat de redacteuren van de krant het nu toestaan om de plaatsing van verhalen op de homepage en sociale media te automatiseren."
Dynamische betaalmuren, nieuwspersonalisatie, aanbevelingen; dat zijn toepassingen van KI in de mediawereld die geen geld kosten, maar geld opleveren. Voor de mediaredacteur en -manager kan dit inhouden dat er een controlerol ontstaat en kennis van deze manier van contentbeheer een steeds grotere rol krijgt.
“Bijvoorbeeld van al het nieuws dat een energieleverancier in de krant publiceert over de energietransitie, dan kan je in een zakelijk contract afspreken: dat wordt voor een deel door KI gedaan. Dan is het nauwkeurigheidspercentage 90%, maar dan kan er dus een enkele keer een gek bericht tussen staan. Maar dan zeggen ze: richting onze consumenten willen we een 100% betrouwbare nieuwsnaam hebben, kunnen we er niet een disclaimer onder zetten ‘might be generated by AI so it might be a little weird’. Het gaat dan over de brand safety van de adverteerders.”
-Ton van Mil, Media Perspectives
Impact op benodigde vaardigheden
Kunstmatige intelligentie heeft voor de kwalificaties binnen Mediamanagement en Mediaredactie best veel impact. Het gaat om ondersteuning van KI-toepassingen in creatieve processen, zoals het automatisch laten genereren van tekst, beeld, video of audio (ook wel generatieve KI-toepassingen genoemd). Maar ook om toepassingen waar kennis van rechten en (des)informatie nodig zijn.
Als je naar toepassingen binnen generatieve KI kijkt, zie je hieruit meerdere effecten ontstaan. Door het laagdrempelig maken van het creëren van tekst, beeld, video of audio zal er meer content ontstaan en meer data.
Pieter van Boheemen, programmamanager Hogeschool Rotterdam, deelt hier zijn ideeën over:“Ik denk dat we dankzij deze systemen nog veel meer geschreven tekst gaan hebben en veel meer beelden. Het wordt veel makkelijker om video’s te maken, we krijgen ook veel meer audio. Dat wordt gewoon meer en niet minder.”
Dit betekent dat je de vaardigheden moet hebben om te snappen wat voor input en output je krijgt uit zo’n systeem.
“Uiteindelijk is het met deze tools altijd maar de vraag wat je krijgt en in hoeverre het is wat je wil. Het is niet per se heel makkelijk om puur met prompts te werken en er iets uit te krijgen waar je ook echt voor ging.” Van Boheemen vergelijkt het proces met het bespelen van een muziekinstrument: “Je moet weten welke toetsen je moet indrukken om een liedje te kunnen maken. Je moet weten hoe je moet interacteren met zo’n systeem en ook hoe je dat kan inzetten.” Het invullen van een juiste prompt heet ook wel creative prompting.
Marnix van Weringh, docent content creator bij ROC Tilburg.
Creative prompting
Generatieve KI-toepassingen als ‘text-to-text’ maken het mogelijk om een enkele prompt in te vullen waaruit een complete tekst kan volgen. Dit gaat niet bij elke prompt goed en vraagt kennis hoe dit proces in te vullen. Dit doet de prompt engineer. Naast het juist opstellen van prompts is er ruimte om je resultaat te sturen. Zodra je aan een prompt in een tekst-to-image-generator ‘Van Gogh-stijl’ toevoegt, veranderen de beelden in een Van Gogh-stijl. Dit zijn belangrijke componenten voor studenten om zich eigen te maken om de beste resultaten te behalen voor bijvoorbeeld media- of marketinguitingen. Dit vergt ook kennis over dergelijke stijlen.
“Er is eerder gezegd: KI gaat je baan niet overnemen, maar iemand met KI gaat je baan wel overnemen als je niet oplet.”
– Marnix van Weringh, docent content creator bij ROC Tilburg
Daarnaast is het belangrijk om als gebruiker van KI-toepassingen te weten welke toepassingen voor jouw behaalde resultaat kunnen zorgen. Men ontwikkelt in hoog tempo diverse toepassingen en verbetert die door updates.
Van Weringh vertelt over deze ontwikkelingen:“Als je het hebt over ‘doet research naar een onderwerp en thema’, ook daar is de vraag welke tools straks worden ontwikkeld om te gebruiken om bijvoorbeeld research te doen. Zoals je ziet in ChatGPT, dit is van Microsoft, gaat dat straks ook in Bing gebruikt worden (de zoekmachine). Dat betekent dat dit direct een link gaat hebben met onderzoek doen. Online onderzoek doen gaat dan dus hand in hand met KI.”
Effect kleine bedrijven
Juist voor bedrijven die met zzp’ers werken, kunnen KI-toepassingen een uitkomst zijn om zelf snel content te creëren en hiermee geld te besparen. Van Weringh: “Dat is denk ik wel een gevaar. Zeker als je kijkt naar kleinere bedrijfjes, die voorheen bijvoorbeeld contentcreators inhuurden, die kunnen nu met deze toepassingen heel veel dingen zelf uitvoeren.”
Bewustwording taalvaardigheid
Een belangrijke kanttekening bij toepassingen als text-to-tekst-generators is dat je de kennis van spelling en grammatica goed moet houden. Wanneer je alles geheel automatiseert en zelf minder of zelfs geen teksten meer schrijft, hoe borg je dan een goed kennisniveau over taal? Een interessante aflevering van Pointer op zondag 15 januari 2023 heeft hier op ingezoomd. Vanaf minuut 18.23 geeft een student aan dat door de automatische correctie van woorden en zinnen je niet meer bewust schrijft en oplet hoe je woorden en grammaticaal goede zinnen schrijft (Npostart [Pointer], 2023).