Wat houdt 'Taakverschuiving' in?
De installatiebranche is niet meer te vergelijken met die van tien jaar geleden. De innovaties volgen elkaar razendsnel op.
Spelbepaler
Waar voorheen de installateur vooral onderaannemer was, wordt hij nu in toenemende mate spelbepaler. De rol van installateurs wordt steeds breder en hun toegevoegde waarde in de keten neemt toe, omdat zij kennis hebben van energie en energievoorziening. Installatiebedrijven nemen de energieketen van klanten over: van advies en aanleggen van installaties, tot beheer en onderhoud.
Beroepen groeien naar elkaar toe
De strikte scheiding van beroepsgroepen verdwijnt. Onder meer door de komst van slimme systemen en innovaties, zoals de warmtepomp, wordt er meer van de installateur gevraagd. Bijvoorbeeld kennis van elektriciteit bij de installatie van een warmtepomp is cruciaal. Specialisaties van elektro en installatie/montage groeien naar elkaar toe (EIB, 2022). Kennis van IT bij de installatie van digitale systemen is ook belangrijk. Dit houdt in dat installateurs hun kennis moeten verbreden en ook intensiever samenwerken met partijen die zulke kennis hebben (BBN Business Improvement, 2023).
Administratieplicht
Door de Wkb nemen de administratieve taken toe en dat wordt tevens een belangrijk onderdeel van het werkproces. Cruciaal bij de Wkb is het aantoonbaar maken van de kwaliteit van de opgeleverde installaties (Aalders et al., 2023).
Personeel breed inzetten
Door arbeidskrapte zijn in 2023 bedrijven meer gaan inzetten op efficiënter werken met hun personeelsbestand. Ook zijn de bedrijven vaker het zittende personeel gaan scholen/kwalificeren, bijvoorbeeld op het gebied van warmtepompen (Aalders et al., 2023).
Wat is de impact van 'Taakverschuiving' op dossierniveau?
De taakverschuiving binnen de installatiesector heeft een significante impact op de beroepen in deze branche. Met de nadruk op je een leven lang ontwikkelen is het noodzakelijk geworden om voortdurend je kennis bij te spijkeren. Dit omvat niet alleen het verwerven van nieuwe kennis, maar ook het versterken van samenwerkingsvaardigheden en het actief zoeken naar advies. Als gevolg hiervan vereist deze verschuiving naar andere taken en verantwoordelijkheden binnen de sector een breed scala aan vaardigheden, die verder gaan dan alleen het bijwerken van kennis.
-
Wat verandert er?
Voorheen waren beginnende beroepsbeoefenaars vooral verantwoordelijk voor het installeren en onderhouden van systemen, maar nu worden ze steeds meer betrokken bij het adviseren en beheren van die systemen. De technologie wordt complexer, wat resulteert in ingewikkeldere systemen die beginnende beroepsbeoefenaars moeten begrijpen en beheren. Dit vereist niet alleen installatievaardigheden, maar ook kennis van IT, aangezien slimme systemen steeds vaker worden gebruikt en het uitlezen van die systemen een belangrijk onderdeel van het werk wordt. Daarnaast wordt er meer expertise verwacht op het gebied van koudemiddelen, vanwege de groeiende bewustwording van de gevaren ervan en de noodzaak om veiligheidsprotocollen te volgen.
Verder legt wet- en regelgeving een grotere nadruk op administratieve taken, zoals het bijhouden van logboeken volgens de F-gassenverordening en de toenemende vereisten van de Wkb. Dit betekent dat je niet alleen technisch bekwaam moet zijn, maar ook moet voldoen aan strikte administratieve procedures, van ontwerp tot onderhoud.
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
De toegenomen complexiteit van technologie en systemen vraagt om een breder scala aan vaardigheden en kennis van beginnende beroepsbeoefenaars.
-
Wat verandert er?
Traditionele taken worden uitgebreid met nieuwe verantwoordelijkheden, zoals slimme technologieën integreren, energie-efficiëntie optimaliseren, en veiligheid en duurzaamheid waarborgen. Daarnaast wordt er van systeemontwerpers verwacht dat ze samenwerken met andere disciplines, zoals elektrotechniek en IT, om complexe systemen te ontwikkelen die voldoen aan de steeds veranderende eisen en regelgeving in de sector.
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Grondige expertise in energie-efficiëntie en duurzaamheid is essentieel om te voldoen aan de toenemende milieuvoorschriften en wetgeving. Effectieve communicatieve vaardigheden zijn nodig om succesvol samen te werken met diverse disciplines en belanghebbenden gedurende het ontwerp- en implementatieproces. Het vermogen om zich snel aan te passen aan nieuwe ontwikkelingen en technologische vooruitgang in de sector, en om voortdurend te blijven leren en zich bij te scholen, is ook cruciaal.
-
Wat verandert er?
In het beroep van service- en onderhoudstechniek verschuiven taken naar een meer adviserende rol en vereisen ze een nauwere samenwerking met andere partijen in de keten. Naast traditionele onderhouds- en reparatiewerkzaamheden, wordt van technici verwacht dat ze installaties langer laten meegaan, door middel van levensduurverlenging en reparatie. Dit vraagt om een andere denkwijze en aanpak, waarbij zij meer betrokken zijn bij het adviseren van klanten over de levensduur van de installatie en wanneer die vervangen moet worden.
Daarnaast wordt samenwerking met monteurs die de installatie hebben geplaatst steeds belangrijker, om de efficiëntie en effectiviteit van onderhouds- en reparatiewerkzaamheden te verbeteren.
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Het doorzetten van ontwikkelingen zoals circulariteit legt meer nadruk op het verlengen van de levensduur van installaties en het adviseren van klanten over de vervanging van installaties. Dit betekent dat beginnende beroepsbeoefenaars niet alleen technisch onderlegd moeten zijn, maar ook over sterke communicatieve vaardigheden moeten beschikken, om klanten te adviseren en samen te werken met andere partijen in de keten.
-
Wat verandert er?
Mede door duurzaamheid en digitalisering, verschuiven de taken van de werktuigkundige installateur naar een meer multidisciplinaire en adviserende rol. Klanten verwachten steeds vaker advies over energiebesparing, comfortverbetering en duurzame oplossingen.
Duurzaamheid vraagt om een focus op energie-efficiëntie en milieuvriendelijke oplossingen.Digitalisering heeft ook een grote impact op de werkzaamheden. Beginnende beroepsbeoefenaars werken met geavanceerde regelsystemen, sensoren en IoT-apparaten om de prestaties van installaties te monitoren en te optimaliseren.
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Dit impliceert dat beginnende beroepsbeoefenaars moeten kunnen omgaan met milieuvriendelijke technologieën, zoals warmtepompen, zonnepanelen en geothermische systemen. Digitalisering en meer datatoepassingen vraagt niet alleen technische bekwaamheden, maar ook kennis van software en gegevensverwerking. De verschuiving naar een meer adviserende rol vraagt van beginnende beroepsbeoefenaars om te communiceren met klanten, hun te adviseren over de optimale oplossingen, en samen te werken met andere vakgenoten binnen de sector.
-
Wat verandert er?
Het draait steeds minder om de verkoop van specifieke installaties of producten, maar om het aanbieden van een dienst die inspeelt op de behoeften van de klant. Servitization gaat hand in hand met de ontwikkeling naar een circulaire economie. Van ‘elevator as a service’, ‘light as a service’, ‘climate as a service’, tot aan ‘buildings as a service’. Servitization vraagt naast klantgericht denken ook om nieuwe businessmodellen en financiering, bijvoorbeeld via een ESCo (energy service company), of de contractvorm DBFMO (design build finance maintain operate). Snelle serviceverlening, gekoppeld aan prestatiegaranties, is uitermate belangrijk voor de installatiebranche (Panteia, z.d.).
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
De beginnende beroepsbeoefenaar begrijpt de taal van de klant en integreert verschillende aspecten op basis van een hoger niveau van werk- en denkvaardigheden. Diensten worden steeds vaker gekoppeld aan prestatiecontracten, waarbij meer wordt gedacht vanuit de waarde die de eindgebruiker ervaart. Hierdoor neemt de nadruk op deze vaardigheden toe.
