Wat houdt 'Slimme data' in?
Apps, softwareprogramma’s en internet of things produceren steeds meer data. Veel installatiebedrijven ervaren uitdagingen met allerlei losse ‘data-eilandjes’ die niet met elkaar verbonden zijn. En dat terwijl installaties steeds slimmer worden. Intelligente softwaresystemen genereren steeds meer data. Die bieden waardevol inzicht in het functioneren van de installatie en zelfs in het gebruik van het gebouw. Door deze inzichten wordt het functioneren van installaties beter begrepen en dat biedt mogelijkheden voor de optimalisatie van nieuwe modellen.
Beslissingen nemen
Data geven een voedingsbodem om beslissingen te kunnen nemen, onder meer doordat slimme systemen verbruik monitoren. In het tijdperk van datagedreven ondernemen vertrouwen steeds meer installatiebedrijven op cijfermatige inzichten, EDI-oplossingen (electronic data interchange) en realtimedata om goed onderbouwde beslissingen te nemen. https://www.thyssenkrupp-materials.nl/nl/kenniscentrum/top-vier-trends-binnen-de-installatiesector. Bij servicemonteurs groeit de behoefte om meer inzicht te krijgen in de onderhoudsgeschiedenis van machines. De opkomst van het IoT speelt hierop in, waardoor servicemonteurs toegang hebben tot actuele onderhoudsgegevens. IoT verwijst naar machines, apparaten en software die via netwerken met elkaar ‘communiceren’, resulterend in het genereren en registreren van data. Die data worden vervolgens teruggevoerd naar het ERP-systeem en op één centrale locatie opgeslagen (ECI Software Solutions, 2024).
Kunstmatige intelligentie
Kunstmatige intelligentie gedijt goed wanneer data secuur en consequent geleverd worden. Installaties die hierin voorzien, maken een systeem zelflerend. Door patronen in gedrag te herkennen, kan een installatie maatwerk bieden. Kunstmatige intelligentie vergemakkelijkt preventief onderhoud. Door data te verzamelen over de kwaliteit van installaties en het herkennen van patronen, kunnen installateurs nauwkeuriger bepalen wanneer reparaties nodig zijn (De Ronde, 2022).
“Ik geloof niet dat intelligentie, zoals AI, de taak van al die mensen gaat overnemen. Ik geloof wel dat intelligentie gaat zorgen dat er efficiënter en effectiever gewerkt gaat worden.”
Peter de Bruijn, APAC
Smart building
Gebouwen worden steeds slimmer. De samenhang tussen energie- en klimaatsystemen, hightech ICT-systemen en moderne meet- en regeltechniek ondersteunt hierin (ROVC Technische Opleidingen, 2022). Priva ECO illustreert het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) om het energieverbruik te verminderen. Deze software optimaliseert het comfortniveau in een gebouw en vermindert tegelijkertijd het energieverbruik. De AI van Priva houdt rekening met diverse factoren, waaronder weersvoorspellingen, thermische eigenschappen van het gebouw, gebruikersgedrag, HVAC-installaties en energiebronnen. Deze factoren worden geïntegreerd in een digital twin, waarin algoritmes de efficiëntste acties berekenen voor het gewenste binnenklimaat. Door machinelearning leert de dienst van nieuwe situaties, waardoor het algoritme steeds slimmer wordt en beter kan inschatten welke acties het optimale resultaat opleveren (Priva, z.d.).
Versnipperd IT-landschap
Organisaties lopen aan tegen het maximaal inzetten van data en dat komt vaak door een versnipperd IT-landschap. Nieuwe systemen en softwarepakketten staan vaak niet met elkaar in verbinding.
Wat is de impact van 'Slimme data' op dossierniveau?
Fabrikanten van installaties en leveranciers van gebouwbeheersystemen nemen een steeds prominentere plaats in binnen de beheer- en onderhoudsketen, waardoor de traditionele installateur terrein verliest. Ze ontwikkelen geavanceerdere en datagedreven oplossingen en sluiten al in een vroeg stadium van het proces contracten af met klanten, inclusief beheer en onderhoud (Berenschot, 2021).
Het is van belang om de trend Slimme data te incorporeren in de vaardigheden van de medewerker in de installatiebranche. Bijvoorbeeld vertrouwd zijn met de tools en databases die worden gebruikt om relevante gegevens te vinden. Het wordt steeds belangrijker om gegevens uit systemen uit te lezen, te analyseren en patronen te identificeren voor het onderhoud van installatiesystemen. Bovendien moeten medewerkers in staat zijn om besluiten te nemen op basis van inzichten uit data. Dit kan bijvoorbeeld inhouden dat ze actie ondernemen om problemen op te lossen, onderhoudsplannen aan te passen of verbeteringen voor te stellen.
-
Wat verandert er?
Met de opkomst van sensortechnologieën en verbeterde dataverwerking is het vanzelfsprekender geworden om data effectiever te benutten in systemen en werkwijzen daarop aan te passen. Door realtimedata slim te koppelen aan procesbesturing en monitoring kun je efficiency maximaliseren, de veiligheid verbeteren en onderhoudskosten verminderen. Met nauwkeurige sensoren kun je zowel producten als procesparameters meten, waarna algoritmen de data kunnen gebruiken voor slimmere regelstrategieën (NVLK, 2022). FreezerData van IJskoud is een voorbeeld van een slim bewakingssysteem voor het tracken van temperatuur en andere parameters van koelapparatuur, met ondersteuning van AI en voorspellende algoritmen voor het minimaliseren van uitval en het analyseren van problemen door monteurs (FreezerData, z.d.).
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Deze ontwikkelingen hebben impact op de werkwijze van beginnende beroepsbeoefenaars. Ze zullen moeten worden opgeleid in het gebruik van sensortechnologieën en dataverwerkingssystemen om de verzamelde data effectief te kunnen benutten. Daarnaast zullen ze bekend moeten zijn met het gebruik van digital twins en slimme bewakingssystemen zoals FreezerData om installaties te monitoren, onderhoudsproblemen te analyseren en preventief onderhoud uit te voeren op basis van voorspellende algoritmen. Dit vereist een verschuiving naar meer datagedreven werkwijzen.
-
Wat verandert er?
Het benutten van slimme data heeft invloed op de werkzaamheden van de systeemontwerper koude- en klimaatsystemen. Naast data van het systeem zelf, kunnen ook externe data via IoT-oplossingen worden gebruikt, waardoor integratie van verschillende kennisdomeinen essentieel wordt. Hierbij wordt kennis van de producten, conditionering en installaties samengebracht. Historische data en externe data kunnen eveneens worden opgeslagen om de proceskennis te verrijken. Sensorgegevens en andere data worden gebruikt om verbeteringen in een digital twin te identificeren en realtime bij te werken (NVLK, 2022).
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Slimme data vragen van beginnende beroepsbeoefenaars een brede kennis van verschillende domeinen, zoals productkennis, conditionering en installaties.
-
Wat verandert er?
In de praktijk is het heel gebruikelijk dat installaties permanent in een onstabiele toestand en buiten hun operationele grenswaarden worden gebruikt als gevolg van onjuiste dimensionering of veranderende omstandigheden. Het gevolg is minder efficiëntie, meer slijtage, kortere levensduur, verhoogd risico en voortijdige onvoorspelbare storingen. Momenteel ontbreekt het echter vaak aan controle en analyse van operationele gegevens. Sommige installaties, met name in de industrie, zijn te verouderd om data bij te houden en te delen, waardoor inzicht in data niet mogelijk is. Wel komen er steeds meer slimme systemen zoals warmtepompen die wel slimme data verwerken en uitzenden voor storingen of meldingen.
Een effectief monitoring- en diagnosesysteem berust op het verzamelen van gegevens via sensoren en de intelligente verwerking ervan, vooral met betrekking tot afwijkingsdetectie. Dit slimme systeem, gebaseerd op machinelearning, vindt vooral toepassing bij predictief onderhoud, waarbij parameters zoals temperatuur, druk, spanning en trillingen worden gebruikt om opkomende problemen te voorspellen en de resterende levensduur te analyseren. Hoewel er al methoden bestaan voor het detecteren van cavitatie en verstoppingen, en voor het voorspellen van de levensduur van installaties, zijn tot nu toe voornamelijk eenvoudige statistische benaderingen gebruikt voor schadediagnose. Slimme data verminderen het risico van uitval, en onderhoudsschema’s zouden behoeftegestuurd opgesteld kunnen worden (KSB, 2023).Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Slimme data hebben een aanzienlijke impact op de werkzaamheden van de beginnende beroepsbeoefenaar, doordat ze de focus verschuiven van reactief naar proactief onderhoud. Beginnende beroepsbeoefenaars moeten leren hoe ze relevante data kunnen interpreteren om potentiële problemen te identificeren voordat ze zich voordoen. De gegevens bepalen of preventief onderhoud nodig is. Daardoor kunnen beginnende beroepsbeoefenaars efficiënter werken en storingen voorkomen voordat ze optreden.
-
Wat verandert er?
Slimme data hebben een aanzienlijke impact op werktuigkundige installaties (montage), doordat systemen zichzelf meer ontwikkelen. Die ontwikkeling wordt mogelijk gemaakt door big data.
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Dit verandert de traditionele benadering van installatiewerkzaamheden, omdat beginnende beroepsbeoefenaars moeten leren om te gaan met systemen die zichzelf aanpassen en verbeteren op basis van verzamelde gegevens. Hierdoor wordt het installatieproces dynamischer en vereist het continu leren en aanpassen van beginnende beroepsbeoefenaars
-
Wat verandert er?
De trend Slimme data speelt een belangrijke rol in de vormgeving van smart buildings, waarbij elektrotechnische en werktuigbouwkundige installaties worden geïntegreerd met innovatieve ICT. Deze integratie leidt tot slimme oplossingen die het welzijn van eindgebruikers bevorderen. Daarnaast vragen huidige en toekomstige wettelijke eisen, zoals de informatieplicht energiebesparing, om slimme gebouwen met inzicht in energiestromen. Dit vereist een grotere inzet van domotica, meet- en regeltechniek, en bekabeling van installaties.
De wereld van schakelmateriaal staat op het punt radicaal te veranderen. Je huis en kantoor kun je bedienen met je stem of een touchscreen, via concepten zoals Siri, Echo en Alexa. Licht, klimaat, beveiliging en zonwering kun je allemaal regelen met een app en voice control, waardoor domotica opnieuw in de schijnwerpers komt te staan. Internationale afspraken versnellen dit proces. Meer dan vierhonderd fabrikanten werken al met het EIB/KNX-protocol, waardoor domotica-voorzieningen kunnen samenwerken. Hierdoor wordt domotica betaalbaarder en alledaagser (Panteia, z.d.).
Met de groeiende vraag naar bandbreedte in gebouwen worden geavanceerde netwerktechnologieën zoals Single Pair Ethernet (SPE) steeds belangrijker. Dit maakt het mogelijk om gebouwen te transformeren naar smart buildings. Tegelijkertijd moet het netwerkbeheer steeds verder geautomatiseerd worden om het snelgroeiende aantal glasvezelkabels en verbindingen betrouwbaar te beheren (Dutch IT Channel, 2023).
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Slimme dataoplossingen introduceren een nieuwe laag van complexiteit in elektrotechnische installaties. Beginnende beroepsbeoefenaars moeten in staat zijn om te werken met geïntegreerde systemen die elektrische, mechanische en ICT-componenten combineren. De installatieprocedures voor elektrotechnische systemen veranderen met de opkomst van slimme data. Beginnende beroepsbeoefenaars moeten bijvoorbeeld rekening houden met de specifieke vereisten van smart buildings en geavanceerde bekabelingstechnologieën om ervoor te zorgen dat ze de systemen correct installeren en configureren.
