Wat houdt 'Preventieve veiligheid' in?
Veiligheid is een cruciale factor in industriële omgevingen. Processen brengen verschillende risico's met zich mee, van fysieke ongevallen tot blootstelling aan schadelijke stoffen. Automatisering en robotisering kunnen helpen bij het verminderen van veiligheidsrisico's door taken over te nemen in dergelijke risicovolle omgevingen. Automatisering van gevaarlijke taken zorgt ervoor dat menselijke arbeiders buiten het risicogebied blijven (Industrie Vandaag, 2023b).
“We zijn meer bezig met soft skills, zodat men beter met elkaar kan communiceren.”
Mark van der Weijden, STC Brielle.
Fysieke en mentale veiligheid
Er wordt niet alleen meer aandacht besteed aan fysieke veiligheid, zoals het minimaliseren van blootstelling aan schadelijke stoffen en het creëren van veilige werkomgevingen, maar er is ook een groeiende focus op mentale veiligheid. Dit omvat het aanbieden van trainingen, lifestylebegeleiding en het bevorderen van bewust leven. Ook wordt er meer aandacht besteed aan de communicatie binnen teams door bijvoorbeeld feedbacktrainingen aan te bieden. Organisaties werken ook steeds meer aan een open, veilige cultuur, bijvoorbeeld voor het aanmoedigen van het melden van onveilige situaties.
“Als wij een veiligheidstraining krijgen, dan leren wij ook hoe je feedback geeft. We vinden het namelijk belangrijk dat je elkaar op veiligheid moet kunnen en durven aanspreken en dat je leert dat het normaal is om dat te doen. Als er iets misgaat, meld het gewoon. Je wordt er niet op afgerekend. We kunnen er namelijk veel van leren. We zeggen altijd: het is een kans voor verbetering.”
Hans Verbakel, AspenPharma
“Wij zijn vorig jaar gestart met het Mind Matters-programma. Dit gaat over de mentale gezondheid van medewerkers. Slaaptrainingen, ademhalingsoefeningen, maar ook efficiënt vergaderen. Gewoon omdat alles druk en meer stressachtig is."
Samantha de Moor, Yara
Diversiteit krijgt meer aandacht
Er is meer aandacht voor diversiteit en inclusie. Organisaties verrichten meer inspanningen om meer vrouwen aan te trekken en passende faciliteiten te bieden, zoals damestoiletten en verkleedkamers. Dit heeft niet alleen een positief effect op het imago van het bedrijf, maar draagt ook bij aan duurzame inzetbaarheid.
“Je moet eerst al je faciliteiten op orde maken, zoals bijvoorbeeld een kleedkamer voor dames, kolfruimte, bidruimte, voordat je daar een goede werkgever in kan zijn."
Samantha de Moor, Yara
Onrustige markt
De dynamiek van de markt (onder meer door geopolitieke onrust, Klimaatakkoord, etc.) zorgt voor een groter aanpassingsvermogen van organisaties. Dit uit zich in bijvoorbeeld het starten en stoppen van fabrieken. Het aanpassen van de fabriek kan onzekerheid en onrust veroorzaken onder het personeel.
Naast de ontwikkelingen die invloed hebben op de persoonlijke veiligheid, zijn er ook ontwikkelingen die gaan over de veiligheid van de omgeving.
Veiligheid leefomgeving
Er is een groeiende aandacht voor de veiligheid van de leefomgeving, vooral vanwege de frequente berichtgeving over de effecten van uitstoot op het milieu en de gezondheid. Deze ontwikkelingen dwingen organisaties in de procesindustrie en laboratoria om over te schakelen naar duurzamere alternatieven, beperking van uitstoot en groene chemie. Deze veranderingen hebben ook gevolgen voor de inrichting van processen binnen de industrie.
Voedselveiligheid
Op het gebied van voedselveiligheid zijn er ook veranderingen zichtbaar, vooral na eerdere voedselschandalen. Er wordt meer toegezien op controle en nog steeds is er sprake van het principe van 'positive release', wat betekent dat een product de fabriek pas mag verlaten na positieve laboratoriumresultaten. Dit vereist meer studies en testen van bedrijven om de veiligheid van voedsel te waarborgen.
Wat is de impact van 'Preventieve veiligheid' op dossierniveau?
Preventieve veiligheid loopt als een rode draad door alle dossiers. Veiligheid staat namelijk op nummer één: “Ik werk veilig, of ik werk niet.” Veiligheid overstijgt het fysieke aspect, maar krijgt meer een mentale, emotionele en sociale lading. Ook wordt er meer toegezien op veiligheid. Of dat nu gaat over het veilig werken of veiligheid voor de leefomgeving.
-
Wat verandert er?
Het waarborgen van een veilige werkomgeving heeft de hoogste prioriteit voor iedereen die werkzaam is in laboratoria. Een belangrijke strategie om deze veiligheid te bevorderen, is de vermindering van het gebruik van gevaarlijke stoffen en de vervanging ervan door minder gevaarlijke alternatieven. Voor zeer zorgwekkende stoffen, zoals kankerverwekkende en mutagene stoffen, is vervanging en reductie van het gebruik zelfs verplicht.
Diverse laboratoria hebben succesvol het gebruik van gevaarlijke stoffen drastisch weten te verminderen. Dit is mede mogelijk door de moderne apparatuur die werkt met steeds kleinere hoeveelheden chemicaliën. Soms kan het zelfs lonend zijn om nieuwe methoden te ontwikkelen voor het uitvoeren van standaardproeven, waardoor het gebruik van chemicaliën aanzienlijk kan worden verminderd. Het is niet ongewoon om een reductie van 90% te bereiken in het gebruik van chemicaliën. Dat vergroot niet alleen de veiligheid, maar toont ook aan dat het overstappen op nieuwere apparatuur en methoden zowel veiliger als kosteneffectiever is (Van ’t Leven, z.d.).
Steeds vaker werken laboratoria met een veiligheidsfunctionaris die toezicht houdt op veilig werken.
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Laboratoria leggen steeds meer nadruk op het proactief identificeren en minimaliseren van potentiële risico's. Voor beginnende beroepsbeoefenaars betekent dit dat ze moeten worden getraind in het herkennen van mogelijke gevaren en het implementeren van preventieve maatregelen om deze gevaren te verminderen of te elimineren. Dit kan inhouden dat ze procedures volgen voor het veilig hanteren en opslaan van chemicaliën, het correct gebruiken van laboratoriumapparatuur en het naleven van veiligheidsprotocollen.
Daarnaast kan deze trend leiden tot een verandering in de cultuur binnen laboratoria, waarbij een grotere nadruk wordt gelegd op veiligheidsbewustzijn en het actief betrekken van alle medewerkers bij veiligheidsinspanningen.
-
Wat verandert er?
Veiligheid blijft van het hoogste belang om werkzaamheden uit te voeren: "Ik werk veilig of ik werk niet." Hoewel er op het gebied van veiligheid weinig verandering is in de taken van beginnende beroepsbeoefenaars, kan er wel meer druk worden ervaren. Dit komt doordat processen vlot moeten verlopen en stilstand steeds minder mogelijk is. Daarom is het van groot belang dat machines optimaal blijven functioneren.
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Aangezien stilstand van processen steeds minder getolereerd wordt, ligt er meer nadruk op het optimaal laten functioneren van machines. Dit betekent dat beginnende beroepsbeoefenaars een grotere verantwoordelijkheid hebben om ervoor te zorgen dat machines goed worden onderhouden, gerepareerd en geoptimaliseerd, om zo stilstand te minimaliseren en de productiviteit te maximaliseren. Daarnaast moeten zij voldoen aan geldende veiligheidsvoorschriften en procedures om de veiligheid op de werkvloer te waarborgen.
-
Wat verandert er?
Automatiseringstechnologieën evolueren voortdurend, waardoor steeds meer handmatige taken in industriële omgevingen kunnen worden geautomatiseerd. Een voorbeeld hiervan is de implementatie van inspectierobots die gevaarlijke taken kunnen uitvoeren en opereren in omgevingen die risico's met zich meebrengen voor menselijke operators. Deze technologieën beschermen procesoperators tegen blootstelling aan gevaarlijke omstandigheden. Dat verhoogt de algehele veiligheid op de werkplek.
Daarnaast worden sensoren ingezet om verschillende parameters te meten, zoals temperatuur, druk, niveau en gasconcentraties. Deze sensoren verzamelen realtime gegevens, die vervolgens worden geanalyseerd om potentieel gevaarlijke situaties vroegtijdig te detecteren. In chemische fabrieken bijvoorbeeld, kunnen sensoren worden gebruikt om gaslekkages te detecteren voordat ze een bedreiging vormen voor de veiligheid van de operators.
Verder kunnen procesoperators worden getraind in virtuele omgevingen waarin realistische scenario's worden nagebootst zonder daadwerkelijke risico's voor de veiligheid. Dit stelt operators in staat om te oefenen met het omgaan met noodsituaties en veiligheidsprocedures te perfectioneren. Bijvoorbeeld: in een virtuele omgeving kunnen operators trainen op het afsluiten van een lekkende pijpleiding, zonder daadwerkelijk blootgesteld te worden aan de gevaren van een lekkage in de echte fabrieksomgeving.
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Automatisering en robotisering hebben een positieve invloed op de preventieve veiligheid van de beginnende beroepsbeoefenaars. Handmatige taken kunnen worden overgenomen, waardoor operators zich kunnen concentreren op taken die gespecialiseerdere kennis of menselijke interactie vereisen. Ook virtuele trainingen met augmented reality helpen operators om zich te trainen voor gevaarlijke situaties.
