Wat houdt 'Energietransitie' in?
De energietransitie is voelbaar binnen de sector Metaal & Metalektro.
Energiebesparingsplicht
Vanaf 1 december 2023 is de energiebesparingsplicht van kracht en die geldt voor locaties van bedrijven die per jaar vanaf 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m3 aardgas(equivalent) gebruiken. Aan de andere kant is er voor grote uitstoters de subsidie Versnelde Klimaatinvesteringen Industrie (VEKI). Die was er al voor de uitstoot van CO2, maar is er nu dus ook voor de uitstoot van stikstof. Compliance, zoals het inzichtelijk maken van energiestromen of stikstofuitstoot, kan makkelijker door digitalisering en werken in de cloud.
Ecofactory
De ecofactory is een ecovriendelijke fabriek met als doel zo min mogelijk impact op het milieu te hebben (ING, 2024b). Het energieverbruik drastisch terugdringen is een van de kenmerken van een ecofactory. Organisaties investeren in onder andere zonnepanelen, de overgang naar elektrisch aangedreven machines, zuinigere motoren, ledverlichting en nauwkeuriger controleren van energieverbruik.
Milieuvriendelijk ontwerpen
Klanten vragen steeds vaker om mee te denken over milieuvriendelijke ontwerpen van machines en producten. Ook willen zij dat organisaties inzicht geven in de CO2-uitstoot van het maakproces.
“We hebben als organisatie een ambitieuze missie geformuleerd, namelijk “Food without Footprint”. Dat houdt in dat we ernaar streven om geïntegreerde productielijnen te leveren die géén ecologische voetafdruk achterlaten. In de komende jaren zullen we onze oplossingen verder ontwikkelen met als doel om in 2030 een geïntegreerde bakkerijlijn aan te bieden die de productie van CO2-neutraal brood mogelijk maakt. Als volgende stap wil Royal Kaak in 2050 een CO2-neutrale productie in de gehele voedselketen realiseren. Om “Food without Footprint” te realiseren.”
Sandra Luesink, Kaak Food Processing Systems B.V.
Beperking reisbewegingen
Binnen het marktsegment Metaal & Metalektro worden relatief veel reisbewegingen gemaakt, bijvoorbeeld voor onderhoud en reparatie. Ook hier groeit het bewustzijn dat reisbewegingen niet ten goede komen aan de CO2-uitstoot specifiek en de belasting van het milieu in het algemeen. Organisaties ondernemen stappen om de reisbewegingen te beperken, zoals beschreven bij de Trend Slimme service.
Wat is de impact van 'Energietransitie' op dossierniveau?
-
Wat verandert er?
De energietransitie is vaak voelbaar in de gehele productie. Machines krijgen energiezuinigere motoren, het energieverbruik wordt gemonitord en er wordt op aangestuurd. De implementatie van schone technologieën, zoals elektrische machines en apparatuur, kan de norm worden.
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Voor het dossier productietechniek gaat het vooral om het bewustzijn omtrent energie-efficiëntie en beperking van energieverbruik. De wet- en regelgeving en de vastlegging van energieverbruik worden steeds strenger nageleefd en dat vraagt dus ook om een bewuste houding (bijvoorbeeld machines niet onnodig laten draaien). Dit vraagt om kennis van de energietransitie en de impact op het werkveld.
-
Wat verandert er?
De energietransitie vraagt om meer kennis van duurzame technologieën, wet- en regelgeving, veiligheidsrichtlijnen en de specifieke eisen voor energiebronnen zoals zonnepanelen, windturbines en energieopslagsystemen.
Energie-efficiëntie en het beperken van energiegebruik hebben invloed op het energiezuiniger maken van motoren en machines. De beginnende beroepsbeoefenaar wordt hierbij betrokken om bijvoorbeeld mee te denken over hoe minder perslucht of elektriciteit gebruikt kan worden of welke mogelijkheden er zijn om energie te hergebruiken.
Veel organisaties beseffen dat ze de CO2-impact willen en moeten verlagen. Het werk van de beginnende beroepsbeoefenaar in mechatronica omvat ook installatie op locatie en veel (grotere) organisaties werken wereldwijd. De beginnende beroepsbeoefenaar moet veel reizen om de werkzaamheden te kunnen verrichten. Service verlenen en inspecties uitvoeren vallen ook onder de werkzaamheden van de beginnende beroepsbeoefenaar en die worden steeds vaker op afstand gedaan of onder supervisie (zie Trend Slim onderhoud).
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Elektrotechniek wordt steeds belangrijker binnen mechatronica. Ook is er meer aandacht voor de integratie van duurzame energietechnologieën in systemen.
Je een leven lang ontwikkelen is van belang om begrip te hebben van nieuwe apparatuur, software en besturingssystemen die worden gebruikt in duurzame-energie-installaties. Voor de beginnende beroepsbeoefenaar die werkt met bijvoorbeeld windturbines is met name preventief onderhoud van diverse onderdelen, het repareren van mechanische en elektrotechnische defecten en het rapporteren van deze werkzaamheden van belang.
Door de beperking in reisbewegingen gebeurt installatie, inspectie en onderhoud steeds vaker onder supervisie. Dit vraagt van de beginnende beroepsbeoefenaar om inleving in de situatie en aansturing van een team monteurs die het werk ter plaatse verrichten.
-
Wat verandert er?
Voor klanten wordt het steeds belangrijker dat producten en systemen energiezuinig zijn. Dit heeft ook invloed op het ontwerp van het product en de complexiteit van elektrotechnische tekeningen. Slimme technologieën, zoals IoT-apparaten en sensoren, worden steeds vaker gebruikt om energiegebruik te monitoren, te regelen en te optimaliseren. Beginnende beroepsbeoefenaars kunnen worden betrokken bij het ontwerpen van systemen die deze slimme technologieën integreren.
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
De energietransitie gaat vaak gepaard met nieuwe regelgeving en normen op het gebied van energie-efficiëntie en duurzaamheid. Beginnende beroepsbeoefenaars moeten op de hoogte blijven van deze regelgeving en normen en ervoor zorgen dat de ontwerpen die ze produceren voldoen aan de vereisten.
-
Wat verandert er?
Energie-efficiëntie wordt een steeds belangrijker aspect in ontwerpen. Voor een engineer wordt het steeds belangrijker om duurzame elementen te integreren, zoals het energie-efficiënt maken van een systeem, zoals energiezuinigere motoren.
Energie moet daarnaast efficiënter gebruikt worden. Processen kunnen nog veel efficiënter en zuiniger gemaakt worden, waardoor de warmtevraag daalt. Veelbelovende ontwikkelingen zijn het gebruik van reststromen, restgassen, CO2 uit de lucht en biomassa als grondstof voor onder andere de chemie en brandstof voor transport. De industrie gebruikt elektriciteit, geothermie, groen gas en waterstof voor haar energiebehoefte. Daarnaast benut de industrie restwarmte in haar eigen processen. Ontwikkelingen op het gebied van de energietransitie richten zich op de toepassing van waterstof, nieuwe technologieën voor hoge temperatuurprocessen en warmteoverschot en opschaling van onder andere het gebruik van warmtepompen.
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Voor de beginnende beroepsbeoefenaar is het van belang om inzicht te hebben in de ontwikkelingen ten behoeve van de energietransitie. De wet- en regelgeving hieromtrent heeft impact op de ontwerpen die gemaakt worden en de vormgeving van productieprocessen. Ook het gebruik van hernieuwbare energiebronnen heeft hier impact op.
Beginnende beroepsbeoefenaars kunnen betrokken zijn bij het optimaliseren van bestaande productieprocessen om energie-efficiëntie te verbeteren (bijvoorbeeld energiezuinige motoren in productieprocessen). Ook kunnen ze betrokken worden bij het implementeren van systemen voor het monitoren van energiegebruik.
-
Wat verandert er?
Met de focus op energie-efficiëntie als onderdeel van de energietransitie zal de fabricage moeten voldoen aan strengere milieuvoorschriften en duurzaamheidsnormen.
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Voor de beginnende beroepsbeoefenaar staat vooral het bewustzijn rond energie-efficiëntie en het minimaliseren van energieverbruik centraal. Dit kan vereisen dat ze alternatieve materialen en productiemethoden gebruiken die minder milieubelastend zijn. De wet- en regelgeving met betrekking tot energieverbruik wordt steeds strenger, wat vraagt om een bewuste benadering om energie niet onnodig te verspillen in het productieproces. Dit vereist een goed begrip van de energietransitie en de impact ervan op het vakgebied.
-
Wat verandert er?
In de energietransitie zal er een grotere nadruk komen te liggen op energie-efficiëntie in alle aspecten van het productieproces. Precisietechnici kunnen worden betrokken bij het optimaliseren van productieprocessen om energieverbruik te minimaliseren, bijvoorbeeld door het ontwerpen van efficiënte gereedschappen, het verbeteren van machinale bewerkingstechnieken en het implementeren van slimme regelsystemen.
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Voor de beginnende beroepsbeoefenaar wordt het meedenken over het ontwerpen van instrumenten en onderdelen voor energiezuinige motoren en materialen belangrijker.
-
Wat verandert er?
Er zijn grote technologische doorbraken nodig om klimaatneutraal te vliegen. Voor een klimaatneutrale luchtvaart moet niet alleen de CO2-uitstoot stoppen, maar zullen ook de effecten van de andere klimaatgassen teniet moeten worden gedaan. De bijdrage van de luchtvaart aan de klimaatopwarming is het drievoudige van de bijdrage van CO2 alleen. De Nederlandse overheid wil in 2030 bij de internationale koplopers horen op het gebied van hybride-elektrisch vliegen en streeft ernaar dat alle grondgebonden operaties klimaatneutraal zijn.
Kerosine heeft een energiedichtheid die vijftigmaal groter is dan die van een moderne accu. Daarmee is de uitdaging om volledig elektrisch te vliegen enorm. Nieuwe concepten voor aandrijflijnen, energieopslag, aerodynamische eigenschappen, materialen, ultralichtgewicht constructies en voortstuwingsintegratie worden bestudeerd, onder meer door GKN Aerospace, om emissies significant te verlagen of zelfs tot nul terug te brengen (GKN Aerospace, z.d.).
Naast elektrificatie groeit de aandacht voor alternatieve brandstoffen sterk. KLM is al een aantal jaren bezig met het testen met sustainable aviation fuel (SAF) (KLM, z.d.). Duurzame vliegtuigbrandstof en waterstof als brandstof voor luchtvaartuigen lijken veelbelovende opties op weg naar klimaatneutraliteit. Ook de verdere elektrificatie van de grondsystemen op luchthavens draagt substantieel bij aan de verduurzaming van de luchtvaart.
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Voor de beginnende beroepsbeoefenaar is het van belang om kennis te vergaren over elektrisch aangedreven motoren en andere innovaties die worden toegepast in vliegtuigen. Zonder deze kennis kunnen onderhoudstaken simpelweg niet uitgevoerd worden. Dit vraagt om een open houding ten opzichte van je een leven lang ontwikkelen.
