Infra

Wat verandert er?

Het beroep van de machinist kent veel veiligheidsrisico’s. Beginnende beroepsbeoefenaars werken doorgaans met zwaar materieel en dat kan, afhankelijk van het type machine, fysiek belastend zijn. Bij graafmachines en machines voor bijvoorbeeld verdichting kunnen trillingen en geluid belastend en vermoeiend zijn. 

Hijsen en takelen van zware lasten vereist specifieke veiligheidsprotocollen. Beginnende beroepsbeoefenaars moeten de last correct beoordelen, de hijsprocedure nauwkeurig volgen en ervoor zorgen dat ze de last veilig neerlaten op de beoogde locatie. Lastmomentbegrenzers zijn cruciaal, ze waarschuwen de machinist als de last te zwaar is of als de kraan in een onveilige positie verkeert, wat het risico op kantelen vermindert.

Veiligheid heeft niet alleen te maken met de veiligheid van de beginnende beroepsbeoefenaar, maar ook met die van de omgeving. Met name hijswerk en draaien van bouw- en graafmachines kunnen risico’s voor omstanders met zich meebrengen. Machinisten moeten zich voortdurend bewust zijn van de omstanders op de bouwplaats en dat kan mentaal belastend zijn, met name wanneer zich (bijna) onveilige situaties voordoen. 

Ten slotte kan de machinist bij graafwerkzaamheden en in de wegenbouw te maken krijgen met vervuilde grond, zoals PFAS. Dit kan (op termijn) schadelijk zijn voor de gezondheid. 

Wat is de invloed op de werkzaamheden?

Beginnende beroepsbeoefenaars zijn verantwoordelijk voor het veilig bedienen van de kraan en zij moeten regelmatig een kraanmachinistenkeuring ondergaan (ArboNed, z.d.). Tijdens deze keuring wordt de gezondheid, lichamelijke conditie, mentale gesteldheid en het functioneren van armen, benen en wervelkolom getest. Voor beginnende beroepsbeoefenaars is het ook van wezenlijk belang om zich bewust te zijn van de veiligheidsrisico’s voor omstanders, bijvoorbeeld op de bouwplaats. Het naleven van veiligheidsafstanden, het gebruik van waarschuwingssignalen en het vermijden van gebieden met voetgangers zijn essentieel om ongevallen te voorkomen. 

Wat verandert er?

Beginnende beroepsbeoefenaars werkzaam in grond-, water- en wegenbouw hebben te maken met veel veiligheidsrisico’s in de uitoefening van het beroep. Door digitalisering en robotisering kunnen veel veiligheidsrisico’s beperkt worden. Machines zijn steeds meer semiautonoom operabel en kunnen op afstand aangestuurd worden. Materiaal wordt steeds meer geëlektrificeerd (zie Trend Energietransitie). Beginnende beroepsbeoefenaars zijn onder andere verantwoordelijk voor het onderhoud van hun materieel en dienen kennis van elektriciteit te hebben. Wanneer zij deze kennis ontberen, kan dat veiligheidsrisico’s met zich meebrengen. 

Beginnende beroepsbeoefenaars in GWW werken voornamelijk buiten. Zij worden blootgesteld aan extremere weeromstandigheden zoals hitte, kou, wind en regen. Organisaties in infra dienen protocollen op te stellen en uit te zetten om mogelijke gezondheidsrisico’s weg te nemen. In 2022 is in de cao opgenomen dat zonnebrandcrème verplicht ter beschikking gesteld moet worden. Ook dienen organisaties maatregelen te treffen om hittestress te voorkomen, door beginnende beroepsbeoefenaars te voorzien van koelvesten, voldoende drinkwater, extra pauzes en aanpassing van werktijden.

Beginnende beroepsbeoefenaars in GWW werken veelal in de openbare ruimte en op openbare wegen. Veiligheid bij het uitvoeren van de werkzaamheden is van groot belang. Jaarlijks vinden er veel aangrijpende ongevallen plaats met wegwerkers. Zulke ongevallen vinden vooral plaats als ze bij wegafzettingen werken, maar ook als ze de wegafzetting plaatsen, onderhouden of verwijderen. De beginnende beroepsbeoefenaars die deze werkzaamheden verrichten, worden vaak niet of nauwelijks door een wegafzetting beschermd tegen (aanrijd)gevaar. Doordat het steeds drukker wordt op de wegen, nemen de risico’s toe. Een ongeluk in oktober 2023 zorgde ervoor dat de branche zich hard maakt voor het uitbreiden van de CROW-richtlijnen voor veilig werken (Platschorre, 2023). 

De laatste jaren is er meer oog voor ergonomie. Bijvoorbeeld: de inrichting van een wals, graafmachine, etc. dient aan de laatste ergonomische richtlijnen te voldoen om de fysieke belasting voor de beroepsbeoefenaar te beperken. 

Ten slotte is er meer aandacht voor blootstelling aan chemische stoffen. Bijvoorbeeld bij asfalt verwerken kan teerhoudend stof vrijkomen. Paks in koolteer zijn kankerverwekkend en hebben schadelijke effecten op de longen, de blaas en de huid. Daarnaast kunnen paks het DNA van de genen beschadigen (genotoxisch) en veranderen (mutageen). Bij het slopen van asfalt kan er kwartsstof vrijkomen. De laatste jaren worden hier steeds meer maatregelen voor genomen door bijvoorbeeld stoffen te vervangen en toe te zien op het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. 

Wat is de invloed op de werkzaamheden?

De aandacht voor de veiligheid en de gezondheid van de beginnende beroepsbeoefenaar in grond-, water- en wegenbouw groeit. Er worden strengere maatregelen getroffen om veilig werken op openbare wegen mogelijk te maken. Ook wordt er beter toegezien op ergonomisch comfort door moderne machines van ergonomische stoelen en ander gebruiksgemak te voorzien. Voor de beginnende beroepsbeoefenaars is het zaak dat zij op de hoogte zijn van de richtlijnen, en maatregelen treffen om zich te behoeden voor veiligheids- en gezondheidsrisico’s.

Wat verandert er?

Beginnende beroepsbeoefenaars hebben in de uitvoering van hun werkzaamheden met veel verschillende soorten veiligheidsrisico’s te maken. De werkzaamheden beginnen met het plaatsen van een afzetting en daar komen al de nodige risico’s bij kijken, zoals verkeersveiligheid en agressiviteit van verkeersdeelnemers. Daarnaast is het voor beginnende beroepsbeoefenaars van belang dat zij voor zichzelf een veilige werkplek creëren door sleuven en putten op een veilig manier af te zetten, in verband met valgevaar. 

Beginnende beroepsbeoefenaars in infratrechniek werken voornamelijk in de buitenlucht en dat betekent dat de werkzaamheden die zij uitvoeren onderhevig zijn aan weersinvloeden. Met steeds extremere klimaatveranderingen zoals hitte en kou is het van belang dat zij protocollen voor de gezondheid in acht nemen. De organisaties waar beginnende beroepsbeoefenaars werkzaam zijn, dienen hierin te voorzien. 

Beginnende beroepsbeoefenaars werken vaak in wacht- of storingsdienst en dat kan invloed hebben op de mentale gesteldheid door de spanning die bij deze werkzaamheden komt kijken. Ook de reistijd voor het uitvoeren van de werkzaamheden kan stress meebrengen. Stressbestendigheid is een belangrijke factor bij werken in de infratechniek en wordt ook vaak genoemd in vacatures.

De integratie van digitale technologieën, zoals mobiele apps, sensoren en data-analyse, wordt steeds belangrijker voor veiligheidsmanagement. Voor beginnende beroepsbeoefenaars betekent dit dat zij gebruik kunnen maken van digitale systemen voor het administreren van veiligheidsinspecties en het ontvangen van realtime-informatie over veiligheidsprotocollen. 

De laatste jaren is de veiligheid van de drinkwaterkwaliteit groter geworden. De kwaliteit van het drinkwater wordt nauwkeurig gemonitord en het is dan ook belangrijk dat er zorgvuldig onderhoud aan de distributiesystemen wordt gepleegd (Ministerie van Algemene Zaken, 2024a). 

Wat is de invloed op de werkzaamheden?

Veiligheid is en blijft prioriteit in de uitvoering van werkzaamheden. De complexiteit van moderne elektrische distributiesystemen maakt dat er meer verantwoordelijkheid bij beginnende beroepsbeoefenaars in infratechniek komt te liggen. Ook de aard van het werken met gas- en waterdistributiesystemen maakt dat beginnende beroepsbeoefenaars zich bewust moeten zijn van de nieuwste veiligheidsnormen, procedures en regelgeving. De veiligheidsvoorschriften zoals veiligheidsvoorschrift warmte (VEWA), drinkwater (KIAD) en aardgas (VIAG) worden regelmatig aangescherpt. De beginnende beroepsbeoefenaar dient zich hiervan op de hoogte te stellen. Ook het proactief melden van onveilige situaties en incidenten is van belang om onveilige situaties in de toekomst te voorkomen. 

Wat verandert er?

Beginnende beroepsbeoefenaars in AMBOR worden blootgesteld aan veel risico’s bij het verrichten van de werkzaamheden. Specifiek afvalbeheer staat al jaren hoog op de lijst met beroepen waarin relatief de meeste ongevallen gebeuren. Per 100.000 banen krijgen de meeste werknemers in deze sector te maken met een ongeval. Met name het werken achter de achterlader is risicovol. In de Eindrapportage Sector Afval 2010-2015 noteerde de inspectie al dat de afvalsector de afgelopen jaren actief aan de slag is gegaan met het nemen van maatregelen ter verbetering van de arbeidsomstandigheden, maar dat die maatregelen onvoldoende geborgd zijn in de dagelijkse bedrijfsvoering op de werkvloer. 

Inmiddels worden maatregelen getroffen om de veiligheid van de medewerkers te borgen en hun de richtlijnen van preventieve veiligheid mee te geven. Zo is er bijvoorbeeld de Safety Keet. De Safety Keet is een manier om kennis, inzicht en handelingsperspectief in veilig werken te beleven en is speciaal ingericht voor afvalinzameling, groen en reiniging. Deelnemers krijgen bijvoorbeeld via een routespel de veiligheidsrisico’s te zien die de afvalinzamelaar kan tegenkomen op de route door de wijk. Een VR-game speelt in op agressie (Safety Keet, z.d.). 

De verharding van de maatschappij is ook iets waar de beginnende beroepsbeoefenaars in AMBOR mee te maken krijgen bij het uitvoeren van de werkzaamheden. Zij hebben regelmatig te maken met agressie van omstanders en de Safety Keet traint medewerkers hoe zij hiermee om kunnen gaan. In juli 2023 hebben de NVRD en de Vereniging Afvalbedrijven een manifest tegen agressie en geweld ondertekend (Nederlandse vereniging voor afval- en reinigingsdiensten, 2023).

Beginnende beroepsbeoefenaars werken vooral buiten en hebben te maken met steeds extremere weersomstandigheden, zoals kou, hitte, wind en regen. Organisaties moeten medewerkers voorzien van hitteprotocollen en erop toezien dat zij volgens de richtlijnen werken, zoals insmeren met zonnebrandcrème, voldoende water drinken en rust nemen. 

Wat is de invloed op de werkzaamheden?

Het is voor de beginnende beroepsbeoefenaar van belang om op de hoogte te zijn van de risico’s van het vak en passende maatregelen te nemen om de persoonlijke veiligheid te waarborgen. Organisaties moeten erop toezien dat beginnende beroepsbeoefenaars in AMBOR deze richtlijnen naleven en melding maken van gevaarlijke situaties of incidenten.