Wat houdt 'Taakverschuiving' in?
Arbeidskrapte is een groot probleem in het marktsegment Bouw & Gespecialiseerde Aanneming. Dit maakt dat er steeds meer gevraagd wordt om multi-inzetbaar te zijn. Ook de opgave om te verduurzamen brengt innovaties en bijbehorende taken met zich mee. Daardoor verschuiven de traditionele taken van de beginnende beroepsbeoefenaar.
Inrichting bouwproces
Digitalisering, automatisering en robotisering veranderen de manier waarop het bouwproces is ingericht. De focus verschuift naar de voorkant van het proces, met een zwaartepunt op de ontwerpfase. Digitaal tekenen en 3D-modellering worden standaard, terwijl slimme systemen zoals BIM intensieve samenwerking mogelijk maken. Dit brengt extra taken met zich mee binnen multidisciplinaire teams.
Beroepen minder autonoom
Waar voorheen metselaars, slopers en steigerbouwers volledig autonoom werkten, zijn ze nu meer op elkaar aangewezen. Technologische innovaties, zoals prefabricage, hebben impact op hoe ze het werk uitvoeren. Het werk van de metselaar bijvoorbeeld, verplaatst zich naar monteur, en de isoleerder houdt zich bezig met timmerwerkzaamheden. De stukadoor hoeft muren niet meer te stuken, maar enkel te witten en dat heeft invloed op het werk van de schilder. Ook duurzaamheid laat taken verschuiven. Isolatie bijvoorbeeld, is steeds belangrijker geworden. Medewerkers in de bouw komen dit steeds vaker tegen bij hun werkzaamheden.
“Isolatiemonteurs moeten multifunctioneel zijn. Ze doen veel verschillende werkzaamheden, zoals zonnepanelen leggen, isolatie aanbrengen en timmermansbehendigheden voor afwerking.”
Arthur Rouwenhorst, Leef Energie Bewust
Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)
Met de invoering van de Wkb op 1 januari 2024 neemt de administratieve last toe en dat wordt een belangrijk onderdeel van het werkproces.
Welke voorbeelden zijn er van 'Taakverschuiving'?
Taakverschuiving heeft impact op de meeste dossiers in het marktsegment Bouw & Gespecialiseerde Aanneming. Sommige beroepen blijven autonoom en hebben niet zozeer met taakverschuiving of -verbreding te maken; hierdoor is de impact kleiner. Bij dossiers zoals timmeren en metselen is dit wel aan de orde. In dit geval moeten beginnende beroepsbeoefenaars flexibel zijn en bereid zijn om andersoortig werk te doen dan wat traditioneel van hen werd verwacht. Door technologische innovaties en veranderingen in het bouwproces kunnen taken verschuiven en worden werknemers aangemoedigd om multifunctioneel te werken. Dit betekent dat ze mogelijk een breder scala aan vaardigheden moeten ontwikkelen en bereid moeten zijn om nieuwe taken op zich te nemen.
Met de toenemende nadruk op kwaliteitsborging en naleving van voorschriften, zullen beginnende beroepsbeoefenaars waarschijnlijk meer betrokken zijn bij administratieve taken. Dit kan onder meer het vastleggen van het werkproces, materiaalgebruik en andere aspecten van het bouwproject omvatten. Het is belangrijk dat ze bekend zijn met de relevante wet- en regelgeving en effectief kunnen communiceren met andere teamleden, om ervoor te zorgen dat alle aspecten van het project correct worden gedocumenteerd.
-
Wat verandert er?
De laatste jaren wordt er veel geïnvesteerd in biobased betonsoorten en het hergebruik van beton. Deze innovaties komen in een versnelling, doordat de overheid er steeds meer op toeziet dat er milieuvriendelijke materialen worden gebruikt. Beslissingen over zulke materialen worden al in een pril stadium van het te bouwen project genomen. Voor betonreparateurs kan dat inhouden dat zij al in een eerder stadium bij het bouwproject worden betrokken en dat zij advies inwinnen over de te bouwen constructie. Kennis over de eigenschappen, toepassingen en verwerkingsmethoden van milieuvriendelijke materialen worden zodoende steeds belangrijker.
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
De beginnende beroepsbeoefenaar zal eraan moeten wennen dat de traditionele taken worden uitgebreid. Voor werken met biobased producten kan dat voor betonreparateurs inhouden dat zij al eerder bij het bouwproject worden betrokken. Adviesvaardigheden over bijvoorbeeld de te bouwen constructie worden belangrijker en daardoor ook de kennis over de eigenschappen, toepassingen en verwerkingsmethoden van de materialen.
-
Wat verandert er?
Duurzaamheid speelt een belangrijke rol bij taakverschuiving in het werk van betonstaalverwerkers. Er zijn nieuwe werkwijzen die duurzamer zijn, wat leidt tot veranderingen in de taken. Ze moeten met meer richtlijnen rekening houden en nadenken over constructies die lang meegaan. Beton staat bekend om zijn lange levensduur. Goed ontworpen betonconstructies vereisen minder onderhoud en behouden hun structurele integriteit gedurende lange periodes. Dat draagt bij aan een efficiënter gebruik van middelen op de lange termijn (Betonvereniging, 2024c).
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Beginnende beroepsbeoefenaars moeten niet alleen bekend zijn met de traditionele werkwijzen, maar ook openstaan voor nieuwe benaderingen die duurzamer zijn. Bijvoorbeeld richtlijnen voor duurzame constructies begrijpen en methoden toepassen die de levensduur van betonconstructies verlengen, zoals recyclen en verminderen van onderhoudsbehoeften.
Daarnaast vereist de verschuiving naar duurzaamheid, recyclen, automatisering en prefab van beginnende beroepsbeoefenaars dat ze zich een leven lang ontwikkelen en innovaties omarmen. Dit vraagt om een andere mindset en een voortdurende investering van organisaties in het opleiden van hun medewerkers, zodat ze kunnen voldoen aan de veranderende eisen en ontwikkelingen in de sector.
-
Wat verandert er?
Het dak heeft er functies bijgekregen die verder gaan dan alleen bescherming tegen weersinvloeden. In traditionele situaties wordt hemelwater van het dak afgevoerd via standleidingen naar het riool. Maar door klimaatverandering en de toenemende hitte in de zomers is het van belang om water juist vast te houden, waardoor het dak een bufferfunctie krijgt. Groene daken met beplanting spelen hierin een cruciale rol, omdat ze water vasthouden en een verkoelend effect hebben. Bovendien worden steeds vaker zonnepanelen op daken geïnstalleerd en dat vormt daken om tot terrassen voor recreatief gebruik.
Opdrachtgevers, waaronder woningcorporaties, vragen steeds vaker naar duurzame en groene oplossingen van dakdekkers. Veel dakbedekkingsbedrijven spelen actief in op deze vraag. Bij renovaties is het niet altijd nodig om de oude dakbedekking volledig te verwijderen. Als je een deel kunt hergebruiken, is dat zowel milieuvriendelijk als kostenbesparend. Bovendien denkt de branche na over het verminderen van de afvalstroom en het hergebruik van materialen, zoals bitumineuze dakbedekking (Bouwplus, 2023).
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Deze ontwikkelingen stellen nieuwe eisen aan de kennis en vaardigheden van beginnende beroepsbeoefenaars. Ze moeten niet alleen bekwaam zijn in traditionele dakbedekkingstechnieken, maar ook in staat zijn om groene en circulaire oplossingen te realiseren.
Daarnaast is samenwerking met andere disciplines, zoals hoveniers en installateurs, steeds belangrijker geworden. Het vermogen om effectief te communiceren en samen te werken met professionals uit verschillende vakgebieden is van belang voor het succesvol uitvoeren van projecten waarbij daken worden omgevormd tot multifunctionele ruimtes, zoals groene daken en dakterrassen.
Het is van essentieel belang dat beginnende beroepsbeoefenaars zich bewust zijn van deze veranderingen en zich voortdurend blijven ontwikkelen.
-
Wat verandert er?
Binnen het beroep van sloper vindt een verschuiving van taken plaats, waarbij steeds meer kennis en expertise wordt vereist, met name op het gebied van milieuvoorschriften en materiaalkennis. Naast traditionele vaardigheden worden slopers nu ook geacht vertrouwd te zijn met milieueisen, zoals het herkennen en veilig verwijderen van materialen, bijvoorbeeld asbest en chroom. Dit lijkt zich uit te breiden naar andere materialen, zoals glaswol en purschuim, die ook apart moeten worden afgevoerd vanwege hun specifieke eigenschappen.
Daarnaast is er een groeiende hoeveelheid wet- en regelgeving, met name vanwege de invoering van de Omgevingswet. Slopers moeten op de hoogte zijn van deze regelgeving en in staat om die toe te passen in hun werkzaamheden. Veiligheid neemt ook een prominentere plaats in, waarbij er meer nadruk is op het naleven van veiligheidsprotocollen en procedures om ongelukken te voorkomen.
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Beginnende beroepsbeoefenaars moeten zich snel vertrouwd maken met een breed scala aan nieuwe kennis en vaardigheden, zoals milieueisen, materiaalkennis en wet- en regelgeving. Ze moeten vanaf het begin op de hoogte zijn van alle geldende wet- en regelgeving, aangezien naleving steeds belangrijker wordt. Fouten op dit gebied kunnen ernstige consequenties hebben, voor zowel henzelf als het bedrijf waarvoor ze werken. Met de toename van gespecialiseerde materialen en technieken in de sloopbranche, kunnen beginnende beroepsbeoefenaars geconfronteerd worden met complexere taken dan voorheen. Dit kan uitdagender zijn, maar biedt ook kansen voor persoonlijke en professionele groei.
-
Wat verandert er?
Bij duurzame bouwprojecten is het belangrijk om de energie-efficiëntie van gebouwen te maximaliseren. Timmerlieden spelen hierbij een cruciale rol door isolatiemateriaal te installeren dat warmteverlies minimaliseert, en door energiezuinige ramen en deuren te plaatsen die de thermische prestaties van een gebouw verbeteren. Door energie-efficiënte bouwmethoden toe te passen, kunnen timmerlieden helpen om het energieverbruik van gebouwen te verminderen en de CO2-uitstoot te verlagen. Dit vraagt om een uitbreiding van hun traditionele takenpakket.
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
Beginnende beroepsbeoefenaars worden steeds vaker betrokken bij duurzame bouwprojecten waarbij ze energie-efficiënte bouwmethoden moeten toepassen, zoals het installeren van isolatiemateriaal en energiezuinige ramen en deuren. Voor beginnende beroepsbeoefenaars is het daarnaast van belang om op de hoogte te zijn van de nieuwste ontwikkelingen en best practices op het gebied van duurzaam bouwen.
-
Wat verandert er?
Als gevolg van taakverschuiving in andere vakgebieden is er een verandering zichtbaar in het werk van voegers en gevelbehandelaars, met name in de nieuwbouw. Hier zijn voegers steeds minder nodig, doordat metselaars de doorstrijkmethode toepassen (Volandis, 2016).
De circulaire economie brengt extra verantwoordelijkheden met zich mee, vooral omdat er steeds meer gewerkt wordt met hergebruikte producten en er meer aandacht moet worden besteed aan afvalscheiding. Natuurinclusiviteit stimuleert de ontwikkeling van groene gevels, wat ook invloed heeft op de werkzaamheden en de vereiste kennis van wet- en regelgeving. Kortom, dit legt een grotere verantwoordelijkheid bij de beginnende beroepsbeoefenaar.
In de nieuwbouwsector zijn er nieuwe uitdagingen ontstaan, zoals het verschijnen van witte uitbloei op gevels. Bedrijven zoals Topgevels (Topgevels, z.d.), hebben technieken ontwikkeld om dit probleem aan te pakken.
Wat is de invloed op de werkzaamheden?
De ontwikkelingen bieden beginnende beroepsbeoefenaars de mogelijkheid om zich te specialiseren, wat aansluit bij de trend Specialisatie. Tegelijkertijd vereist dit dat taken verschuiven, doordat beginnende beroepsbeoefenaars op de hoogte dienen te blijven van innovaties en hun vaardigheden uit te breiden.
