Afbouw en onderhoud

Het marktsegment Afbouw & Onderhoud heeft een automatiseringsslag gemaakt met mobiele apps en tools voor onder andere projectbeheer, klantgegevens, inspecties, rapportages en communicatie. Softwaresystemen en BIM worden steeds meer geïntegreerd, vooral door grotere bedrijven, wat efficiënter werken en kostenreductie mogelijk maakt. Digitale systemen verhogen de efficiëntie, verbeteren communicatie en bieden realtime toegang tot projectgegevens, maar brengen ook cybersecurityrisico's met zich mee. Slim werken vereist gestructureerd werken en goed beheer van digitale systemen. 

Technologische innovaties, zoals drones en gespecialiseerde cameratechnologie, maken inspecties van gebouwen en bouwterreinen efficiënter en veiliger in het marktsegment Afbouw & Onderhoud. Voor slimme inspecties is toegang tot digitale systemen essentieel, vooral voor vastlegging in het kader van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb).

De verduurzaming van Nederland legt meer nadruk op onderhoud, waarbij total cost of ownership (TCO) belangrijk is voor kostenbeheer op de lange termijn. Slim onderhoud en ketensamenwerking, zoals resultaatgericht werken (RGS), bevorderen innovatieve en efficiënte bouw- en onderhoudsplannen. Verenigingen van eigenaren (vve’s) moeten een duurzaam meerjarenonderhoudsplan (DMJOP) opstellen om duurzaamheid en CO2-reductie te integreren. Internet of things (IoT) en smart home-technologieën verbeteren onderhoudsbeheer via sensoren. Slim onderhoud vereist nieuwe werkwijzen en samenwerking binnen de keten.

In het marktsegment Afbouw & Onderhoud werken mens en machine steeds meer samen. Robots en cobots versnellen het bouwproces en verlichten fysieke werkzaamheden. Innovaties zoals de verfrobot zijn reeds geïntroduceerd. Robots worden op afstand aangestuurd via 5G en exoskeletten bieden ergonomische ondersteuning bij fysiek zware taken. Hoewel robotisering nog beperkt is, krijgt het steeds meer aandacht vanwege de voordelen voor duurzame inzetbaarheid en efficiëntie.

Prefab bouwen wordt steeds meer toegepast in het marktsegment Afbouw & Onderhoud vanwege voordelen zoals lagere faalkosten, minder transport, minder handelingen op de bouwplaats, en minder afval. Prefabricage is aantrekkelijk door de huidige materiaaltransitie naar herwinbare producten zoals hout en het beperkt de CO2-uitstoot. 

De energietransitie heeft veel impact op het marktsegment Afbouw & Onderhoud. Gebouwen moeten energiezuiniger worden en materieel geëlektrificeerd. De elektrificatie van transport en bouwmaterieel is essentieel, ondanks de hoge investeringskosten. 

De Nederlandse overheid streeft naar een volledig circulaire economie in 2050 en wil tegen 2030 het gebruik van primaire grondstoffen met 50% verminderen. Momenteel bestaat 35% van de afvalstroom uit bouwafval, waarvan 95% wordt gerecycled, maar vaak als minder waardevol materiaal. Voor een betere circulaire economie is de herbruikbaarheid van bouwmaterialen cruciaal, wat wordt gemeten met de Building Circularity Index (BCI). Terugnamegaranties stimuleren leveranciers om producten zo te ontwerpen dat ze hergebruikt kunnen worden. Vanaf 2024 vereist de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen uitgebreide registratie van gebruikte materialen.

Natuurinclusief bouwen houdt rekening met de natuur en streeft naar het behoud en de verbetering van lokale biodiversiteit, bijvoorbeeld door groene gevels. Er wordt steeds meer gebruikgemaakt van duurzame, biobased materialen zoals hout, strobalen en bamboe, die milieuvriendelijker zijn dan traditionele materialen. De toepassing van biobased materialen is echter nog beperkt. Desondanks wordt verwacht dat deze materialen in de toekomst belangrijker zullen worden.

In de bouw ligt de focus op preventieve veiligheid, met aandacht voor lichamelijke belasting, sociale veiligheid en gezondheid. Organisaties nemen verantwoordelijkheid voor onder andere ergonomie. De toename van agressie in de omgeving en de noodzaak van een gezonde leefstijl, zijn belangrijke aandachtspunten. De communicatie met arbeidsmigranten vereist extra aandacht vanwege taal- en cultuurverschillen. Vanaf 2024 vereist de Omgevingswet in sommige gevallen een bouwveiligheidsplan en een veiligheidscoördinator.

Kwaliteitsborging wordt steeds belangrijker binnen het marktsegment Afbouw & Onderhoud. De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen stelt hoge eisen aan oplevering en toezicht. Bouwpartners werken steeds vaker resultaatgericht en dit vraagt om langdurige kwaliteitsafspraken. Klanten eisen steeds vaker hogere kwaliteitsstandaarden. 

Kwaliteitsborging wordt steeds belangrijker binnen het marktsegment Afbouw & Onderhoud. De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen stelt hoge eisen aan oplevering en toezicht. Bouwpartners werken steeds vaker resultaatgericht en dit vraagt om langdurige kwaliteitsafspraken. Klanten eisen steeds vaker hogere kwaliteitsstandaarden. 

Taakverschuiving betekent dat werknemers meerdere taken uitvoeren, vaak gedreven door digitalisering en robotisering. Ook arbeidskrapte is een belangrijke reden voor taakverschuiving. Organisaties moeten flexibel zijn, medewerkers nieuwe vaardigheden leren en multifunctionele teams inzetten. Ook vraagt het om een flexibele houding van medewerkers. 

De bouwsector vereist steeds meer gespecialiseerde vaardigheden en kennis, vooral gedreven door duurzaamheid en het gebruik van biobased materialen. Vakmanschap wordt belangrijker, en bedrijven specialiseren zich in specifieke bouwonderdelen, zoals prefabdakkapellen of spuitwerk. In grotere bedrijven leidt taakspecialisatie tot het werken met gespecialiseerde ploegen. Specialisatie vraagt om voortdurende ontwikkeling en diepgaande kennis van materialen en technieken.