Voor de branches die samen het marktsegment creatief vakmanschap vormen is beperkte informatie beschikbaar over het aantal actieve bedrijven en hun omzet. Om een indruk te geven, volgt hieronder een overzicht van enkele kenmerkende branches.
Voor het eerst in tien jaar neemt het aantal juweliers weer toe. Dataspecialist Bolddata stelt dat er in 2021 per saldo vijftien nieuwe juweliers bij zijn gekomen, waar de juwelier in de jaren daarvoor meer en meer uit het straatbeeld verdween. Nederland telt volgens Bolddata momenteel 1.605 juweliers. Bijna 40 procent van de juweliers is zelfstandig. Tien jaar geleden waren er nog 2.085 juwelierszaken. Vooral het faillissement van Siebel in 2015 had een grote impact op het dalend aantal juweliersbedrijven. In dat jaar verdwenen 150 juwelierszaken (DPG, 2022).
In de schoenmakersbranche zien we een afname van 17%, er zijn nog 500 schoenmakers over, de landelijke afname is 11% in 10 jaar tijd. Begin 2013 waren het er 863, halverwege 2022 waren er 772. Oudere schoenmakers stoppen en er is weinig nieuwe aanwas. De opleiding schoenhersteller aan de Dutch Shoe Academy Utrecht (de enige opleiding in Nederland) telt ieder jaar 10-15 nieuwe leerlingen (NOS, 2022).
De orthopedisch technische branche bestaat uit ongeveer 45 gespecialiseerde orthopedisch instrumentmakerijen, 10 overige orthopedische bedrijven en 75 gecombineerde bedrijven (met zowel orthopedische schoentechniek als orthopedische techniek). Daarnaast zijn nog ca. 20 ondernemingen actief met een (verschillend) gecombineerd pakket aan werkzaamheden (therapeutische elastische steunkousen, mama care, orthopedische schoentechniek en instrumentmakerij) (SBB, 2021b).
De orthopedisch schoentechnische branche bestaat uit ongeveer 230 ondernemingen, waarvan 155 sterk gespecialiseerde orthopedisch schoentechnische bedrijven en 75 gecombineerde bedrijven (met zowel orthopedische schoentechniek als orthopedische techniek).
Voor de goud en zilversmeden is het beeld als volgt. De branche omvat in 2021 circa 1.168 bedrijven. Het aantal bedrijven is sinds 2012 licht afgenomen (-98). Het bedrijvenbestand bestaat voor 68% uit goud- en zilversmederijen, voor 12% uit reparatiebedrijven en voor 20% uit overige bedrijven. In 2021 is de helft van de ondernemers vrouw/anders en de helft is man. In de goud- en zilversmederijen is een meerderheid (57%) van de ondernemers vrouw (of “anders”). In de reparatiebedrijven en de overige bedrijven is een meerderheid van de ondernemers man. Het aandeel van vrouwen/anders onder de ondernemers is sinds 2012 gegroeid van 40% naar 51% (Rijnland Advies, 2020).
Gelet op de vraag naar uurwerktechnici kan gemeld worden dat volgens de branchevereniging Federatie Goud en Zilver er nog maar vijfentwintig bedrijven zijn ingeschreven bij het specialisme ‘Klokken’. In de totale branche zijn nog 540 personen actief volgens MKB Nederland, maar de meeste zijn horlogemakers. Logisch, vindt Meijer, in de horlogebranche gaat meer geld om. Immers, er zijn meer horloges dan er antieke klokken zijn. En er komen nog elke dag nieuwe horloges bij. Maar antieke klokkenmakers zijn ook „hard nodig”. Er is met name vraag naar klokwerktechnici door vergrijzing: een groot deel gaat binnenkort met pensioen of is afgelopen jaren met pensioen gegaan. De instroom is gering; vanuit Vakschool Schoonhoven lijken gediplomeerden merendeels interesse te hebben in het horlogewerk (Rijnland Advies, 2022).
Onderzoek onder bedrijven voor Pianotechniek wijst uit dat er ongeveer 320 ondernemingen zijn in de branche (Rijnland Advies, 2021).